Strony

Strony

12 lutego 2012

Dzieje Czajkowa (8) 1783


W latach 1783—1784 w Grabowie zostaje wybudowany wielki piec hutniczy oraz cztery związane z nim fryszerek (jedna z nich powstaje w Czajkowie). Wszystkie te zakłady powstały na obszarze starostwa grabowskiego, należącego wówczas do Michała Hieronima Radziwiłła. Wokół  fryszerki rozrosła się wieś.
Nieopodal centrum Czajkowa położone są malownicze stawy i przepływająca obok nich rzeka Łużyca. Trudno dziś znaleźć materialne ślady a jeszcze ponad  półtora wieku temu działał tutaj prężny ośrodek hutniczy.
Fryszerka według określenia encyklopedii Orgelbranda to zakład, w którym surówkę hutniczą przerabia się w piecach podobnych do kowalskich na żelazo sztabowe; według Lindego są to piece, w których żelazo surowe ,,przetwarzają i czyszczą".
Starosta grabowski, Michał Hieronim Radziwiłł (1744-1831) zainteresował się możliwościami zwiększenia dochodów ze starostwa, należącego do Radziwiłłów od roku 1728. W końcu XVIII w. życie gospodarcze na terenie starostwa grabowskiego było już bardzo ożywione. Źródła z roku 1790 wymieniają że we wsiach Kraszewice, Głuszyna, Czajków i Kuźnica, należących do starostwa znajdował się tartak, młyn o trzech kołach, młyn o dwóch kołach, 3 młyny po jednym kole, browar, a przede wszystkim huta żelazna i 3 fryszerki. Poza tym znajdowało się tam 8 karczm.