Strony

18 sierpnia 2012

Antoni Ptak/Ptakowski (1785-1862) - w 150-tą rocznicę śmierci


Antoni Ptak/Ptakowski (1785-1862)
Mój 4xpradziadek [1]  Antoni Ptak urodził się w 1785 roku w Pietraszowie [2] jako syn Wawrzyńca (*ok. 1742- 1817) i Marianny z Dylów (* - +od 1785 do 1816).

Ojciec był kowalem uderzającym w hucie Pawonków. Tam też przyszło na świat starsze rodzeństwo Antoniego: Wojciech (*05-04-1776 - +), Magdalena (*22-07-1778 - +), Mateusz (*05-09-1780 - +) oraz Szymon (*20-10-1781 - +).
Przed 1815 Antoni przybył do Kuźnicy Grabowskiej. Prawdopodobnie został sprowadzony do pracy w hutach i fabrykach żelaznych w starostwie grabowskim. W lipcu 1815 r. był kowalem a w 1816 frysierzem przy Fabryce Żelaznej w Kuźnicy Grabowskiej.
W wieku 31 lat (11.02.1816) zawiera związek małżeński [3] z 25- letnią Teklą Szczygieł, córką Jana i Marianny Szczygłów rolników zamieszkałych w Czajkowie. W chwili ślubu Tekla służyła w kuźnickim folwarku.
W Kuźnicy Grabowskiej 1 stycznia 1817 rodzi się syn Antoniego i Tekli –Gaspar. 7 marca 1817 umiera w Kuźnicy Grabowskiej jego ojciec Antoniego Wawrzyniec przybyły z Kośmidra. Około 1820 roku rodzi się im także córka Agnieszka. Dokładna data urodzin nie jest jednak znana.
W 1821 Antoni pracuje już jako kowal huty Żelaznej w Czajkowie. Przed 22 września 1822 obejmuje posadę Majstra[4] Huty Żelaznej w Czajkowie. To stanowisko sprawuje przez długie lata. Tu rodzą się kolejne dzieci: Antoni, Stanisław  (*09-05-1821 - +24-01-1839), Pilarz Anna, Marianna (*21-07-1825 - +po 23-01-1842),  Karol, Józef  (*01-11-1827 - +19-08-1854),  Józef /Ptak/ (*24-02-1831 - +po 17-09-1853) oraz Franciszka (*05-03-1834 - +)
Nie wiadomo kiedy Antoni owdowiał. Nastąpiło to zapewne miedzy latami 1842 a 1853. W latach 40-tych Antoni zmienia lub zmieniono mu nazwisko na Ptakowski. Po raz pierwszy nazwisko pojawia się w 1839 w akcie zgonu syna Antoniego. Później, w akcie z 1840r. użyto jednak znowu nazwiska Ptak. W latach pięćdziesiątych sam Antoni i jego dzieci używają nazwiska Ptakowski. Być może związane to było z wykształceniem się syna Kacpra na księdza.
 20 września 1853 roku Antoni Ptakowski zawiera jako wdowiec drugi związek małżeński z 34-letnią panną Wiktorią Zelno, córką zmarłych Jana i Eleonory Zelno. Z tego związku prawdopodobnie  nie narodziły się dzieci.  Antoni w wieku 68 lat pracował  jako frysierz w Czajkowie. W cztery lata później w wieku 72 (1857) pracował  jeszcze jako kowal czajkowskiej huty.
Antoni Ptakowski zmarł[5] 18 sierpnia 1862 roku w Czajkowie jako komornik w wieku 77 lat. Pogrzeb odbył się w Kraszewicach 20 sierpnia 1862 roku.


[1] Data urodzin została ustalona na podstawie metryki urodzenia z 1785 parafii Pawonków. Do parafii należały miejscowości: Pludry, Pietraszów, Zawadzkie, Łagiewniki Małe, Skrzydłowice, Kośmidry, Gwoździany i Dzielna
[2] Pawonków (gmina Pawonków, powiat Lubliniecki). Metryka do ślubu pochodziła z kościoła w Kośmiderach. Istnieją dwie wersje pochodzenia nazwy miejscowości. Pierwsza wersja wywodzi nazwę od warsztatu pracy tutejszych mieszkańców i języka niemieckiego, powszechnego na tych terenach, czyli od „kuźnic”, które w języku niemieckim nazywano Schmiede. Miejscowe przekazy ludowe dowodzą, że nazwa Kośmidry powstała z połączenia słów „ku” „śmidom”, co w języku polskim znaczyć miało „ku kuźnicom”. O kuźniczym rodowodzie Kośmider świadczy także znak umiejscowiony w pieczęci gminnej. Herb, odpowiedni do nazwy, wyobraża lwa stojącego na tylnych łapach, trzymającego w jednej przedniej łapie młot i uderzającego w kowadło. Taki herb jest na pieczęci gminnej z początków XIX wieku i posiada napis Gemeinde Koschmider Kreis Lublinitz.
[3] Akt S-31/1816 USC Kraszewice. Świadkowie zaślubionego: Tomasz Majchrowski l.29 (szwagier) i Jan Mayzly l.53 Majster obydwaj zamieszkali w Czajkowie przy Fabryce. Świadkowie zaślubionej: Andrzej Czajka l.35 (brat cioteczny) i Jakub Korcik l.30 (szwagier) obydwaj rolnicy z Czajkowa
[4] Akt U-123/1822 USC Kraszewice Tekli Irzykowskiej. Antoni występuje jako świadek narodzin.
[5] Akt Z-77/1862 USC Kraszewice. Świadkami zgonu byli Walenty Jangas (zięć) i Antoni Zelno gospodarze z Czajkowa