W hołdzie żołnierzom Wojny Obronnej 1939 z Kuźnicy Grabowskiej

Święto Flagi Rzeczypospolitej Polskiej – pamięć pod biało-czerwoną

Pod tą flagą walczyli żołnierze wojny obronnej 1939 roku z Kuźnicy Grabowskiej: podporucznik Jan Korzyński (1915–2004), podporucznik Józef Krzak (1914–2001), kapral Jan Skiba (1913–1991), starszy szeregowy Franciszek Grzesiek (1912–1994), starszy szeregowy Józef Kwiatkowski (1911–1970), starszy szeregowy Leon Rzepecki (1914–1991), starszy szeregowy Władysław Jaskuła (1911–1999) starszy szeregowy Leon Owczarek (1916–1990), plutonowy Wincenty Cegiełka (1900–1984)

Z okazji święta flagi zachęcam do zapoznania się z historią tych bohaterów – mieszkańców jednej wsi, którzy z odwagą stanęli w obronie ojczyzny.

Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa udostępniła moją publikację im poświęconą.

Serdecznie dziękuję rodzinom za pomoc w dokumentacji i tworzeniu tego świadectwa pamięci. Z gory dziękuje za ewentualne udostepnienie.

W hołdzie żołnierzom Wojny Obronnej 1939 z Kuźnicy Grabowskiej - Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa

Sylwetki Kuźnickiego Dworu (2) - Sokołowscy i Bratyńscy (1789-1791)

 Dwór w Kuźnicy Grabowskiej w 1790 roku tętnił życiem dwóch rodzin szlacheckich.

W pierwszej częsci mieszkał 32-letni Szymon Sokołowski z żoną Agnieszką (27 l.) i ich maleńkim synkiem Antoninem. Pomagała im 11-letnia Anna, opiekunka dziecka, oraz 22-letnia służąca Jadwiga. Wszystko wskazuje na to, że Sokołowski pełnił funkcję tzw. pisarza rybnego o ktorym wspomina lustracja z 1789 roku.

Lustracja z 1789 tak opisuje wieś Kuźnicę: „W tej jest folwark, w którym mieszka pisarz rybny, o 2 izbach i 2 komorach, kuchenką szrzodku, pod gontami. Stodoła o dwóch klepiskach i 3 sąsiekach dobra. Owczarnia, która ma być rozebrana na chałupy dla chłopów. Spichlerz, wozownia i stajnia pod jednym dachem słomą pokrytym. W tej wsi jest także fryszerka, w której żelazo kują, w pruski mur gontami  pokrytym, na strużce Łużyca zwanej, z stawu Kuźnickiego wychodząca, na której wodzie jest także młyn i tartak. Do fryszerki są wszelkie statki i narzędzia potrzebne. Naprzeciw niej, na górce, jest dom dla fryszerzy, o dwóch izbach i komorach, z bali rzniętych, dachem gontami pokryty. Grunt starościński, który wynosi włók chełmińskich, 6 mórg 15 jest rozdany pomiędzy chłopów czynsz dworowi z niego płacących, na którym osiadło gospodarzy 10, którzy chałup jeszcze nie mają.

Drugą rodziną byli Bratyńscy: 34-letni Stanisław i zaledwie 16-letnia Marianna, rodzice rocznej córeczki Łucji. Oni również korzystali z pomocy — 12-letniej Franciszki, pełniącej rolę piastunki. Najprawdopodobniej Bratyńscy byli ekonomami folwarku.

📜 Informacje te pochodzą z "Regestr Ludności Chrześcijan w Parafii Kraszewickiej w Dekanacie Kaliskim w Województwie i Powiecie Sieradzkim leżącej Dnia Ostatniego Miesiąca Grudnia Roku 1790 Spisany przez Księdza Antoniego Wrońskiego Komendarza Dożywotniego Religii Rzymsko Katolickiej Zaczynający się od Dnia 1-go Stycznia 1790 Roku a kończący się Dnia 1-go Stycznia 1791 Roku." spisanego przez księdza Antoniego Wrońskiego w 1790 roku.

W 1798 Sokołowscy już nie mieszkali w w Kuźnicy Grabowskiej. W Jaraczewie* przyszła na świat ich córeczka Wiktoria Ewa Honorata. Zajęcie rodziców określono jako stawniczych. Kim byli ? Jak pisano: Stawniczy, którego pieczy stawy są powierzone, powinien co najmniej dwa razy dziennie obejść z łopatą w ręku wszystkie groble i nasypy, i gdziekolwiek okaże się potrzeba, natychmiast przedmiot uszkodzony naprawić. 

Wiemy, że w 1807 roku Szymon Sokołowski, jako wdowiec ekonom stawów przygodzickich*, ponownie się ożenił — z 20-letnią Jadwigą Heblowską w Kotłowie. Wkrótce w Dębnicy* na świat przyszła ich córeczka Felicjanna Michalina. W 1811 urodziła im się Weronika Wiktorja a 1816 Józef Stanisław Dydak

🏰 Te fragmenty życia sprzed wieków przypominają nam, jak bliskie, codzienne historie składają się na wielką historię naszej ziemi.

Przypisy:

*Jaraczewo (daw. gmina Jaraczew) – gmina miejsko-wiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie jarocińskim. 

*Dębnica – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, w gminie Przygodzice.

*Stawy Przygodzickie – zespół około 70 stawów rybnych położonych w powiecie ostrowskim, na obszarze gminy Przygodzice, w dolinie górnej Baryczy, rozciągnięty wzdłuż osi Ostrów-Antonin i położony na terenie Parku Krajobrazowego Dolina Baryczy oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska.

 📅 29 kwietnia przypada 80. rocznica wyzwolenia obozu Dachau oraz Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej. Obozu w Dachau nie przeżyli: ks. Pytlawski (Czajków), ks. Strugała (Kraszewice)i ks. Trzask (Giżyce). Przygotowałem opracowanie o jednym z nich – znajdziecie tam jego biogram i formy upamiętnienia.Zachęcam do lektury! Jeśli znacie osoby zainteresowane tematem — podeślijcie im link! 📖

Sługa Boży ks. Franciszek Strugała (1904 - 1942) - Świadek Wiary w Pamięci Pokoleń

Sensacyjne znalezisko podczas prac remontowych w Muzeum Elementarza

 

Sensacyjne znalezisko podczas prac remontowych w Muzeum Elementarza!

Podczas trwającego remontu budynku Muzeum Elementarza dokonano sensacyjnego

odkrycia, które przenosi nas w czasie do lat 30. XX wieku. Ekipa remontowa, przeszukując

przestrzeń pod podłogą, natrafiła na cenne artefakty – starą fotografię wojskową (datowaną na

1920 rok), egzemplarz „Jednodniówki” z 1934 r, bogato zdobione modlitewniki polsko-

żydowskie oraz księgę inwentarzową wyposażenia domowego z 1937 roku, który zaskoczył

wszystkich swoją różnorodnością i wartością historyczną.

Przypomnijmy, że prace remontowe w Muzeum Elementarza w Kuźnicy Grabowskiej,

które rozpoczęły się w marcu bieżącego roku, mają na celu przebudowę, modernizację

i poprawę warunków ekspozycyjnych tego unikatowego miejsca oraz rozszerzenia

możliwości działań o charakterze edukacyjnym, naukowym i społeczno-kulturalnym.

Muzeum, które gromadzi bogate zbiory związane z legendarnym „Elementarzem” Mariana

Falskiego, wymagało gruntownej renowacji, aby lepiej spełniać oczekiwania lawinowo

rosnącej liczby odwiedzających oraz dostosować się do nowoczesnych standardów.

W odnalezionej księdze inwentarzowej z 1937 roku, sporządzonej dla dworu

Oxnerów, znajdują się szczegółowe informacje dotyczące stanu posiadania właścicieli obiektu

przed wybuchem II wojny światowej. Dokument ten stanowi cenną ewidencję majątku, w tym

dokładne liczbę sztuk porcelany, szkła, srebra oraz pościeli.

Porcelana, często występująca w postaci eleganckich serwisów stołowych,

odzwierciedlała wysoki status rodziny Oxnerów oraz ich dbałość o estetykę i tradycję.

W inwentarzu podano także różnorodne rodzaje szkła, obejmujące zarówno codzienne

naczynia, jak i bardziej wyszukane egzemplarze, które używane były podczas specjalnych

okazji. Srebro, będące symbolem zamożności, również znalazło swoje miejsce w księdze

inwentarzowej. Nie można zapomnieć o pościeli, która w tamtych czasach była istotnym

wyróżnikiem statusu społecznego każdego dworu. W inwentarzu wymieniono liczbę

kompletów pościeli, co świadczy o dbałości o komfort i wygodę mieszkańców dworu.

Zapis z 1937 roku stanowi ważne świadectwo życia codziennego rodziny Oxnerów

i stanu ich majątku, a także obrazuje bogatą kulturę materialną przed burzliwymi czasami II

wojny światowej. Dokument ten, zachowany do dziś, pozwala nam lepiej zrozumieć

historyczny kontekst oraz realia życia w dworach polskich przed wybuchem konfliktu.

Wśród znalezisk, które przyciągają szczególną uwagę, są dwa modlitewniki polsko-

żydowskie datowane na 1910 oraz 1895 rok. Te cenne artefakty stanowią nie tylko ważny

element dziedzictwa religijnego, ale także kulturowego i społecznego Żydów w Polsce.

Jednak najbardziej intrygującym przedmiotem okazała się fotografia wojskowa,

prawdopodobnie z lat dwudziestych ubiegłego wieku przedstawiająca 1. Pułk Strzelców

Bytomskich 167. Pułk Piechoty, w którym służył Seweryn Oxner, ostatni właściciel Kuźnicy

Grabowskiej. Odnalezienia fotografia wraz z „Jednodniówką” z 1934 roku stanowi niezwykle

cenne źródło wiedzy o specyfice tamtych lat. „Jednodniówka” była publikacją, która w

czasach swojej świetności dokumentowała ważne wydarzenia i osiągnięcia jednostki, a także

przedstawiała sylwetki żołnierzy oraz ich rodzin. Ukazywała się z okazji różnych rocznic,

świąt wojskowych oraz innych istotnych wydarzeń.

Odnalezienie ukrytych pod podłogą artefaktów wzbudziło ogromną radość i

ekscytację. Muzeum Elementarza zyskało nie tylko nowe eksponaty, ale materiał do dalszych

badań nad historią tego niepowtarzalnego miejsca, która z pewnością już po remoncie

przyciągnie kolejne rzesze odwiedzających.

Muzeum Elementarza poprosiło znanego historyka i regionalistę, Jerzego Krzywaźnię

o wstępną analizę historyczną odnalezionych artefaktów.

Ewa Maląg

Zachowana fotografia najprawdopodobniej związana jest z Sewerynem Oxnerem (ur. 15

marca 1891 r.), synem Karola Oxnera i Leonilli Nowak. Seweryn brał udział w wojnie polsko-

bolszewickiej w 1920 roku, walcząc m.in. w Bitwie Warszawskiej. Służył w stopniu

podchorążego w szeregach 1. Pułku Strzelców Bytomskich (późniejszego 167. Pułku

Piechoty). Zachowały się jego wspomnienia odwrotu znad Niemna. Wśród pamiątek

zachowały się zdjęcia dowódców tej jednostki. Oxner dosłużył się stopnia porucznika piechoty

i jako oficer rezerwy był w latach 1923–1934 związany z jednostką przemianowaną na 75.

Pułk Piechoty.

Z okazji XV-lecia pułku, wydano jednodniówkę, którą Seweryn zachował.

Machzor (hebr. מחזור, dosł. „cykl”) to specjalny żydowski modlitewnik używany

podczas najważniejszych świąt w kalendarzu żydowskim — przede wszystkim Rosz ha-Szana

(Nowy Rok) i Jom Kipur (Dzień Pojednania), a także podczas innych świąt, takich jak Pesach,

Szawuot czy Sukot. Machzor różni się od zwykłego modlitewnika (siduru). Sidur miał

charakter codzienny i zawierał modlitwy na dni powszednie, szabat i niektóre święta.

Machzor natomiast zawiera modlitwy specjalnie przeznaczone na święta, które mają

wyjątkową, często bardziej rozbudowaną strukturę i rozbudowany charakter liturgiczny. Wiele

wskazuje, że należał do Karola Oxnera i jego żony.

Seweryn Oxner to ekonomista, absolwent Wyższej Szkoły Handlowej w Berlinie. Urodził

się 15 marca w 1891 roku, w Żyrardowie. W latach 1918-1921 był oficerem WP w randze

podporucznika piechoty. Ożenił się z Anielą Hertz, córką Marii z Majnbaumów i Mieczysława

Hertza. Seweryn i Aniela Oxnerowie w 1928 roku, w parafii ewangelicko-augsburskiej

w Warszawie stali się ewangelikami. W 1930 roku Aniela Oxner urodziła syna, Jana.

Mieszkali w Warszawie, przy ulicy Marszałkowskiej 9. Według ankiety pracowniczej

(Archiwum Akt Nowych w Warszawie) Seweryn Oxner w latach 1924-1930 był radcą

Wydziału Organizacyjno-Naukowego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia

Publicznego. Po śmierci ojca Seweryn Oxner został spadkobiercą majątku w Kuźnicy

Grabowskiej wraz z krewną Heleną Lubrzyńską. Dzielił swój czas między Kuźnicę Grabowską

a Warszawę. Latem 1937 roku

z inicjatywy i na koszt Seweryna Oxnera oraz jego wspólnika, Michała Helera został

pobudowany w Kuźnicy Grabowskiej drugi dworek. W 1939 roku do kuźnickiego dworku

wprowadziła się żandarmeria niemiecka, a Oxnerowie zostali osadzeni w areszcie gminy

Czajków. Miejscowi chłopi z wójtem wykupili Oxnerów z rąk Niemców. Wojnę spędzili

w Warszawie. Po wojnie Seweryn Oxner pracował w Polskim Urzędzie Repatriacyjnym w

Łodzi. 12 stycznia 1948 roku, decyzją prezydenta miasta Łodzi, Oxnerowie zmienili nazwisko

na Olszewscy (Seweryn – Stefan Olszewski). Stefan Olszewski zmarł na atak serca w 1951

roku, w Łodzi. (cytat za   Irena Regina Oxner-Falska - CSW2020)

Jerzy Krzywaźnia

Sensacyjne znalezisko podczas prac remontowych w Muzeum Elementarza!

Wypadek z rewolwerem (Kraszewice -1888)

 

Kurjer Warszawski  dodatek poranny. R.68, nr 309 (7 listopada 1888)

Kraszewicka stulatka i recepta na długie życie według Kuriera Warszawskiego

Kurier Warszawski z 9 maja 1887 podawał przykład długowiecznej parafianki z Kraszewic. Wiele osób, które osiągnęły wiek 100 lat lub więcej, podkreśla znaczenie zdrowej diety, aktywności fizycznej i pozytywnego podejścia do życia. W XIX wieku był to szczególnie wyjatkowy przypadek

Żródło: Kurjer Warszawski. R.67, nr 127

jKurjer Warszawski. R.67, nr 127 (9 maja 1887)arszawski. R.67, nr 127 (9 maja 1887)

Ewa Maląg "Muzeum Elementarza – historia i działalność"

 Polecam lekture

str 24