Antoni Szczygieł i Franciszek Bolek to dwaj młodzi mężczyźni, którzy stali się ofiarami terroru niemieckiej okupacji. Jesienią 1939 roku trafili do obozu koncentracyjnego Buchenwald – jednego z najokrutniejszych miejsc kaźni III Rzeszy. W ciągu zaledwie kilku tygodni obaj zginęli, a ich nazwiska znalazły się na długiej liście ofiar wojny.
Antoni Szczygieł (1906–1939)
Antoni Szczygieł urodził się 19 maja 1906 roku w Czajkowie (pow. wieluński). Był synem Idziego Szczygła (ur. 1874) i Józefy Cegiełki (ur. 1883). Miał dziewięcioro rodzeństwa: Mariannę (ur. 1902), Jana (ur. 1903), Józefę (ur. 1908), Pelagię (ur. 1909), Piotra (1912–2001), Idziego (ur. 1914), Szczepana (1916–2001) oraz Katarzynę (ur. 1918).
Po wybuchu II wojny światowej Antoni został aresztowany i przewieziony do obozu koncentracyjnego Buchenwald. Trafił tam 14 października 1939 roku (inne źródła podają 16 października) jako więzień polityczny, oznaczony numerem 9810.
Pobyt w obozie trwał niespełna dwa miesiące. 9 grudnia 1939 roku Antoni Szczygieł zmarł z powodu niewydolności serca. Zwłoki zostały skremowane 11 grudnia 1939 roku w krematorium w Weimarze.
Franciszek Bolek (1917–1939)
Franciszek Bolek urodził się 18 września 1917 roku w Mielcuchach (pow. wieluński). Był synem Szymona Bolka (1867–1938) i Marianny Gołdyn (1876–1945). Pochodził z licznej rodziny – miał starsze rodzeństwo: Władysława (1893–1894), Jakuba (1895–1898), Władysławę (1897–1952), Stanisława (ur. 1900), Stanisławę (1902–1903), Józefa (ur. 1904), Katarzynę (ur. 1906), Jakuba (1909–1976) i Emilię (1911–1999).
Został uwięziony w Buchenwaldzie 15 października 1939 roku. Nadano mu numer 8708. Zmarł w obozie 30 grudnia 1939 roku. Brak szczegółowych danych o przyczynach jego śmierci.
Buchenwald – jeden z największych obozów na terenie III Rzeszy
Obóz koncentracyjny Buchenwald powstał w lipcu 1937 roku niedaleko Weimaru w Turyngii. Był jednym z największych niemieckich obozów koncentracyjnych, przez który przeszło ponad 250 tysięcy więźniów różnych narodowości, w tym wielu Polaków, szczególnie represjonowanych w pierwszych miesiącach okupacji. W obozie panowały nieludzkie warunki – głód, choroby, niewolnicza praca i brutalne traktowanie więźniów przez SS. Szacuje się, że życie straciło tam około 56 tysięcy osób.
Historia Antoniego Szczygła jest jednym z wielu tragicznych losów mieszkańców ziemi wieluńskiej, którzy padli ofiarą niemieckiego terroru. Dzięki zachowanym dokumentom i świadectwom możliwe jest dziś przywrócenie pamięci o nim oraz o tysiącach innych więźniów Buchenwaldu.
Źródła: Oddziałowe Archiwum IPN w Łodzi (IPN Ld 1/151), baza ITS Arolsen, Gedenkstätte Buchenwald, Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.
