Strony

4 sierpnia 2025

Pamięci Anny Janas (1895-1944) - Ofiary Rzezi Woli

Anna Janas, z domu Brudler, urodziła się 13 maja 1895 roku w Warszawie. Była córką Karola Ernesta oraz Heleny z domu Reich.  

Dnia 24 stycznia 1926 roku w parafii św. Stanisława na warszawskiej Woli zawarła związek małżeński z Władysławem Janasem, ślusarzem, kawalerem, urodzonym w Czajkowie, synem Antoniego oraz Konstancji z domu Zabłockiej. W chwili ślubu Anna miała 29 lat i mieszkała przy ul. Grzybowskiej 66; była panną, urodzoną w parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Warszawie. Władysław miał 31 lat i mieszkał przy ul. Bema 89.


Akt ślubu Władysława Janasa i Anny Brudler ( Warszawa 1926)

Anna Janas zginęła 5 sierpnia 1944 roku przy ulicy Działdowskiej w Warszawie, zamordowana podczas tzw. Rzezi Woli – masowej eksterminacji ludności cywilnej dokonanej przez oddziały SS i policji niemieckiej pod dowództwem SS-Gruppenführera Heinza Reinefartha. Zbrodnia ta miała miejsce w pierwszych dniach powstania warszawskiego, na bezpośredni rozkaz Adolfa Hitlera i Heinricha Himmlera, którzy nakazali zniszczenie miasta i wymordowanie jego mieszkańców. Masakra osiągnęła apogeum w dniach 5–7 sierpnia 1944 roku. W tym czasie w masowych i indywidualnych egzekucjach zamordowano dziesiątki tysięcy mieszkańców Woli – mężczyzn, kobiety i dzieci – w tym pacjentów i personel szpitali. Zbrodniom towarzyszyły gwałty, rabunki i podpalenia. Szacowana liczba ofiar w polskiej historiografii wynosi od 30 do 65 tysięcy osób, choć niektórzy badacze wskazują, że mogła być niższa, nieprzekraczająca 15 tysięcy.

W 1944 Anna Janas mieszkała przy ulicy Działdowskiej 5 (Wola) w Warszawie.

Według przekazu rodzinnego, Anna Janas została pochowana w masowym grobie, jak wielu mieszkańców dzielnicy, których ciała nie zostały zidentyfikowane ani ekshumowane indywidualnie po zakończeniu działań wojennych.

Nie wiem jak jej mąż, Władysław Janas uniknął egzekucji. Żył jeszcze 20 lat.

Źródła:
– Archiwum Państwowe w Warszawie, Zespół nr 655 – Sąd Grodzki w Warszawie, sygn. 1/1557 Lista cywilnych ofiar powstania - Anna Janas
– Archiwum Archidiecezjalne Warszawskie, księgi parafii św. Stanisława BM w Warszawie, ul. Dewajtis 3, 01-815 Warszawa
– Informacje o Rzezi Woli na podstawie ustaleń historycznych dotyczących wydarzeń z sierpnia 1944 roku