Huta szkła w Jeziorkach

Na cmentarzu w Kraszewicach znajduje się nagrobek właścicieli huty szkła w Jeziorkach: Hermanna Rochlitz (1813-1876) i jego żony Henryki z Tarczewskich (ok. 1815-1873).  

 Na nagrobku widniej napis:

TU SPOCZYWA W BOGU

NAJLEPSZA ŻONA I SIOSTRA

HENRYKA Z TARCZEWSKICH

ROCHLITZ

ZMARŁA D. 26 LISTOPADA 1873 R.

W JEZIORKACH 

W WIEKU 58 LAT 

WKRÓTCE PODĄŻYŁ ZA NIĄ

NAJUKOCHAŃSZY MĄŻ I BRAT

HERMANN ROCHLITZ

UR. 10 LIPCA 1813 R

UM. W JEZIORKACH D. 10 LUTEGO 1876 R.

POKÓJ ICH CIENIOM

ŻYJĄCA W DALI SIOSTRA ZMARŁEGO

PROSI PRZECHODNIA

O WESTCHNIENIE ZA ICH DUSZE 

Huta szkła w Jeziorkach istniała co najmniej w latach 1852- 1876. Zapewne powstała wcześniej i pracowała po 1876 roku do końca XIX wieku lub nawet na początku XX wieku. Z tych dat granicznych  posiadam potwierdzenia jej działalności.

Encyklopedia Powszechna Olgebranda z 1864 podaje, że w tym czasie w Kuźnicy Grabowskiej pracowała huta szkła produkująca butelki, szkło szybowe oraz tym podobne przedmioty, które w dużych ilościach są sprzedawane do Warszawy. Jej dokładna lokalizacja to tzw. Huta nieopodal wsi Jeziorki.

Do dzisiaj można znaleźć w miejscu huty takie "skarby"
 fot. p. Katarzyna Zaręba (2020)

Huta w 1865   

Żrodło: Jana Jaworskiego kalendarz na rok 1865 huty szkła w guberni warszawskiej: Jeziorki, właściciel Sziller, zatr. 26 ludzi, wartość produkcji 24 tys. złp. (przeslane przez p. Mariana Jangasa)

Sprzedaż huty

Ciekawe ogłoszenie dotyczące huty w Jeziorkach znajdujemy w Kurierze Warszawskim z 1876 roku:

Związane jest prawdopodobnie ze śmiercią właściciela huty Hermanna Rochlitza:

Kurjer Warszawski, 1876, nr 274
Ogłoszenia
Fabryka szkła będąca w pełnym ruchu, do sprzedania z wolnej ręki, na bardzo korzystnych warunkach. Bliższa wiadomość w Warszawie, w Kantorze olejarni parowej przy ulicy Hożej Nr 9, w Kaliszu w Składzie Szkła, p. M. Działowskiego, przy ulicy Wrocławskiej lub na miejscu, pod adr. Huta Szklana Jeziorki przez Błaszki i Giżyce (pow . wieluński).

Jeziorki odnajdujemy w Skorowidzu Królestwa Polskiego, czyli Spis alfabetyczny miast, wsi, folwarków, kolonii i wszystkich nomenklatur w guberniach Królestwa Polskiego, oprac. i wyd. I. Zinberg, t. 1-2, Warszawa 1887.

Jeziorki - gubernia Kaliska, powiat Wieluński, gmina Kuźnica Grabowska, parafia Kraszewice

W hucie szkła pracowali:
Oskar Bartz - właściciel/dzierżawca huty 1858-59
Józef Bajer - szklarz 1859
Franciszek Canga - szklarz  1858-1866
Józef Giernk - szklarz (1865-1866)
Anastazy Godermajer - szklarz 1860
Fryderyk Hakel -ciesla hyty 1866
Antoni Karpiński - fabrykant szkła 1852
Karol Net - fabrykant szkła 1852
Ignacy Rolecki - fabrykant szkła (1854-1857) szklarz (1859-1862)
Michał Rindok - szklarz  (od 1857 do 1867)
Ludwik Szal -szklarz 1866
Antoni Szala - szklarz 1865

mapa z 1908 roku

Oto skrócone wypisy z akt zgonu Hermana i Henryki Rochlitz

26 stycznia 1873 stawili się Kazimierz Zadka lat 40 i Roch Jeziorek lat 45 rolnicy zamieszkali we wsi Jelenie oświadczyli że 23 stycznia o godzinie 8 rano zmarła w Hucie Szklanej Jeziorki Henryka Rochlitz właścicielka Huty Szklanej urodzona w mieście Kraków, zamieszkała w Hucie Szklanej Jeziorki w wieku 58 lat, córka zmarłych rodziców Ferdynanda (?) i Katarzyny z domu Grafosz (?)

14 lutego 1876 roku w Kraszewicach o godzinie 10 rano stawili się Roch Jeziorek lat 50 i Ignacy Łuszczek lat 40 rolnicy zamieszkali w Jeleniach i oświadczyli że 11 lutego o godz. 9 wieczorem umarł w Hucie Szklanej Herman Rochlitz właściciel Huty Szklanej Jeziorki urodzony w Christburgu ( w Szłońsku ?) Zamieszkały w Hucie Szklanej Jeziorki lat 63 wdowiec syn zmarłych rodziców Karola Fryderyka Rochlitza i jego żony Antoniny z domu Hantelman. 

 Na podstawie Projektu Poznań wiemy ze pobrali się w 1837 we Włocławku.

Parafia ewangelicka Włocławek, wpis 25 / 1837

• Ludwik Herman Rochlatz (25 lat)  ojciec: Fryderyk Rochlatz , matka: Antonina Hantelmann
• Karolina Dorota Henryka Lohbauer (20 lat) ojciec: Ferdynand Lohbauer , matka: Karolina Kalkner 

Ich 23-letnia córka Emilia 14 czerwca 1857 zawarła ślub w Kraszewicach z pochodzącym z Kalisza 31-letnim Józefem Stefańskim.