Strony

10 września 2025

Ks. Tadeusz Stawowski (1865-1923)

Ks. Tadeusz Stawowski (1865-1923)

Urodził się 22 stycznia 1865 r. w Wiktorowie, w parafii Biała, jako syn Adolfa i Heleny z Sadowskich. W 1889 r. przyjął święcenia kapłańskie.  W latach 1905-1906 lub 1902-1906 posługiwał w Zduńskiej Woli, gdzie sprawił do kościoła nowe wielkie organy. W 1910 w  Pięczniewie dokonał dokończenia budowy kościoła. W 1914 obchodził 25-lecie kapłaństwa jako proboszcz z Mstowa. W Giżycach prawdopodobnie posługiwał przed rokiem 1923,  gdzie zmarł 3 grudnia 1923 r. 


W pamiętniku  Jadwigi z Gorczyckich Tyblewskiej pod datą 31 maja 1924. znaduje się wpis Syn ukochany mojej ciotki ksiądz kanonik Tadeusz Stawowski zmarł na raka. W Giżycach pochowany, był zawsze prawym człowiekiem i najprzykładniejszym księdzem.


Żródła:

Kościół WNMP :: Zduńska Wola - W słowach i w obrazach...

Stulecie_Miasta_Zdunskiej_Woli_1825_1925a.pdf

NDIGCZAS103309_1910_006.pdf

pamiętnik | PIEKARSCY – ich przodkowie, krewni i powinowaci | Strona 2

NDIGCZAS103309_1914_004.pdf

900 lat Diecezji Włocławskiej - Zmarli księża 1900-2020

Ks. Lucjan Jaxa (Jaksa) (1852-1921) - administrator parafii Giżyce

 Ks. Lucjan Jaxa (Jaksa)

Urodzony 7 stycznia 1852 r. Lucjan Jaksa, pochodzący z miejscowości Bytoń, został kandydatem do klasztoru jasnogórskiego paulinów w Częstochowie. 8 sierpnia 1881 r. wstąpił do nowicjatu, gdzie otrzymał imię Filip.

Święcenia kapłańskie przyjął w 1885 r. Posługiwał duszpastersko w diecezji, m.in. w parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Giżycach, gdzie od 1902 r. pracował, a w 1911 r. pełnił funkcję administratora. Zmarł 12 września 1921 r. w Giżycach. Miejsce pochówku pozostaje nieznane.

Wymieniany jest jako powstaniec wielkopolski.

Zródła:

Lucjan Jaxa - Wielkopolscy Księża od XVIII do XX wieku

Ks. Bronisław Czaplicki, Troska biskupów kujawsko-kaliskich o Jasną Górę w okresie po powstaniu styczniowym (1864-1914), Katowice

Agata Walczak-Niewiadomska – Łódź¹*„Gazeta Kaliska” jako źródło informacji osobowej na temat duchowieństwa Kalisza i regionu w latach 1893–1897 (przyczynek do badań biograficznych
duchowieństwa diecezji kujawsko-kaliskiej)

900 lat Diecezji Włocławskiej - Zmarli księża 1900-2020

Jarocin: Gala Niepodległości | Serwis Samorządowy PAP

9 września 2025

Ks. Jan Grochowina (1933-1990) - proboszcz giżycki (1977-1990)

Ks. Jan Grochowina urodził się 31 sierpnia 1933 roku w Brześciu Kujawskim (pow. włocławski) jako syn Kazimierza i Stanisławy z domu Wasiak. Po odbyciu studiów teologicznych przyjął święcenia kapłańskie (1959) i podjął posługę duszpasterską.

Tytuł pracy dyplom. WSD Włocławek brzmiał Podział administracyjny diecezji kujawsko-kaliskiej w początkowej fazie jej istnienia 1818-1864. mps w ADWł).

W latach 1971 -1974 posługiwał jako wikariusz w parafii Iwanowice. Od 1977 został proboszczem parafii Przemienienia Pańskiego w Giżycach, gdzie pełnił posługę aż do śmierci.


Zmarł 19 października 1990 roku w Giżycach i został pochowany na miejscowym cmentarzu parafialnym. W pamięci wiernych zapisał się jako gorliwy duszpasterz, który prowadził parafię w trudnym okresie społecznych i gospodarczych przemian lat powojennych oraz w czasach PRL-u.


Żródła: 

Ks. Władysław Ulatowski (1893-1980) - proboszcz giżycki w latach 1932-1935

Ks. Władysław Ulatowski urodził się 5 lutego 1893 roku w Zagórowie (pow słupecki, woj. wielkopolskie), jako syn Ignacego i Wandy ze Stasińskich. 


akt urodzenia Władysława Ulatowskiego

Święcenia kapłańskie przyjął 29 sierpnia 1915 roku i od tego czasu z oddaniem pełnił posługę kapłańską w diecezji włocławskiej (w Lądku, Liskowie, Strzałkowie, Złoczewie, Opatówku i na Dobrzecu). 

W Giżycach pełnił posługę w latach 1933-35. Tak wspominała go  Eleonora karbowska, s. M. Adela od Jezusa i Maryi: Proboszczem w Giżycach był wówczas ks. Władysław Ulatowski, gorliwie zajmujący się młodzieżą. Zorganizował Stowarzyszenie Katolickiej Młodzieży Żeńskiej, urządzał rekolekcje zamknięte w Kaliszu, angażował młodzież w pracę parafialną.



I Komunia Święta 1933

W 1920 posługiwał w parafii w Lądku. Od 1924 roku pełnił obowiązki katechety w parafii pw. Wszystkich Świętych w Liskowie, a także pisał do Liskowianina. Od 1938 roku był proboszczem i dziekanem dekanatu złoczewskiego w powiecie sieradzkim (woj. łódzkie). W latach 1950–1957 posługiwał w kaliskiej kolegiacie, gdzie w 1964 roku otrzymał godność kanonika, rezydując już wówczas w Lubrańcu. Jednym z etapów jego duszpasterskiej pracy były również lata 1957–1963, kiedy sprawował urząd proboszcza parafii św. Jana Chrzciciela w Lubrańcu, gdzie pozostał także po zakończeniu probostwa i spędził ostatnie lata swojego życia. 

Ks. dr. Zdzisław Julian Kaczorowski (Łabowicz)

 Ks. dr. Zdzisław Julian (Julisz) Kaczorowski (Łabowicz)


ur. 17 marca 1909, Lwów – zm. 28 marca 1958, Giżyce

Ks. Zdzisław Julian Kaczorowski, pierwotnie noszący nazwisko Łabowicz, urodził się 17 marca 1909 roku we Lwowie jako syn Stefana  i Heleny Czarniewskiej  

Był kapłanem związanym z archidiecezją lwowską. Ks. Julian Kaczorowski, mgr teologii – wyświęcony został na kapłana 26 czerwca 1932 we Lwowie. 


Pierwszą parafią był  Kałusz (dekanat Dolina, województwo stanisławowskie) na której posługiwał jako wikariusz, którego pensję wypłacała diecezja, a nie parafia 


Od 1934 r. pracował duszpastersko w parafii Zimna Wola (dekanat Gródek Jagielloński), należącej do Archidiecezji Lwowskiej obrządku łacińskiego. W 1937 r. pełnił tam funkcję katechety. Parafia Zimna Wola znajdowała się w systemie libera collatio, co oznaczało, że proboszcza na tę placówkę prezentował i mianował bezpośrednio arcybiskup lwowski, bez udziału patronów świeckich czy kapituły.




Od 1937 pracował jako wikariusz i katecheta w parafii Kapyczyńce ( dekanat Czortków , województwo tarnopolskie)


Po zakończeniu działań wojennych ks. Kaczorowski przybył do parafii Giżyce w kwietniu 1945 r., o czym świadczy zapis w księdze meldunkowej tamtejszej parafii.

W 1952 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim uzyskał stopień doktora teologii na podstawie rozprawy pt. Stan religijno-moralny powiatu kaliskiego w latach 1939–1949, napisanej pod kierunkiem prof. Władysława Wichera. Promocja doktorska odbyła się 24 czerwca 1952 r..


Pełnił funkcję proboszcza parafii Giżyce k. Grabowa nad Prosną, gdzie prowadził duszpasterstwo aż do śmierci.

Zmarł 28 marca 1958 roku w Giżycach. Początkowo spoczął na tamtejszym cmentarzu, później jego szczątki przeniesiono na cmentarz Tyniecki w Kaliszu, gdzie nagrobek figuruje pod pierwotnym nazwiskiem Łabowicz.


fot. za Zdzisław Kaczorowski - Wielkopolscy Księża od XVIII do XX wieku




Tablica nagrobka na cmentarzu w Kaliszu


nagrobek na 
cmentarzu w Kaliszu


Zródła:

  • Schematismus Universi Saecularis et Regularis Cleri Archi Diaeceseos Metropol. Leopol. Rit. Lat. (1933), s. 44 i 97
  • Schematismus Universi Saecularis et Regularis Cleri Archidioeceseos Metropol. Leopol. Rit. Lat., 1937. s. 63 i 126
  • Schematismus Universi Saecularis et Regularis Cleri Archidioeceseos Metropol. Leopol. Rit. Lat., 1938. s. 52 i 124
  • Stanisław Piech, Doktorzy teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1945-1954, Saeculum Christianum : pismo historyczno-społeczne 5/1, 177-209 1998 na stronie 187
Podsumowanie:

Kaczorowski Zdzisław Julian (Juliusz), właśc. Łabowicz (1909–1958), ksiądz katolicki, doktor teologii, proboszcz parafii Giżyce.

Ur. 17 III 1909 we Lwowie, syn Stefana i Heleny z Czarniewskich. Święcenia kapłańskie przyjął 26 VI 1932 we Lwowie. Wikariusz w Kałuszu (diecezja lwowska), od 1934 r. pracował duszpastersko w Zimnej Woli (dekanat Gródek Jagielloński), gdzie w 1937 r. pełnił obowiązki katechety. W tym samym roku objął funkcję wikariusza i katechety w parafii Kapyczyńce (dekanat Czortków, woj. tarnopolskie). Po II wojnie światowej, w IV 1945 r., objął parafię Giżyce k. Grabowa n. Prosną. Stopień doktora teologii uzyskał na UJ w 1952 na podstawie rozprawy Stan religijno-moralny powiatu kaliskiego w latach 1939–1949 (promotor W. Wicher).

Zmarł 28 III 1958 w Giżycach; pochowany najpierw na miejscowym cmentarzu, następnie przeniesiony na cmentarz Tyniecki w Kaliszu, gdzie nagrobek figuruje pod pierwotnym nazwiskiem Łabowicz.

Źródła: Schematismus Universi Saecularis et Regularis Cleri Archidioeceseos Metropol. Leopol. Rit. Lat. (1933, 1937); S. Piech, Doktorzy teologii UJ w latach 1945–1954, „Saeculum Christianum” 5/1 (1998), s. 187.

Ks. Aleksander Żurawski (1864-1932) - proboszcz giżycki (1924-1932)

 Ks. Aleksander Żurawski


Ks. Aleksander Żurawski – ur. 16 kwietnia 1864 r. w Wierzbnie (pow. Węgrów, woj mazowieckie)    jako syn Marcina i Zofi Kotusiewicz. 


Akt urodzenia Aleksandra Żurawskiego

Święcenia kapłańskie przyjął w 1892 r. 

Obowiązki wikariusza pełnił w Kraszewicach i Brześciu Kujawskim. Funkcję administratora sprawował w 7 parafiach: Kowale Pańskie, Spycimierz, Klęczkow Mały, Cienin, Broniszew, Wilczyn i Niewiesz. Przez pewien czas rezydował w parafii Skulsk. W latach 1918–1924 był proboszczem w Wójcinie, gdzie dokończył budowę kościoła. 

Źródło:www.wojcin.pl

Następnie przeszedł na probostwo do Giżyc, gdzie został zamordowany na plebanii podczas napadu rabunkowego 6 kwietnia 1932 r. 

Żródło: Michał Widera. 2021. Dzieje Kościoła katolickiego w powiecie wieluńskim (1918–1939). Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 814. 

Tam też został pochowany. 


tablica nagrobna na cmentarzu w Giżycach


Więcej o jego śmierci: Szkice historyczne - Jerzy Krzywaźnia: Zbrodnia w Giżycach 1932

Szkice historyczne - Jerzy Krzywaźnia: Zabójca giżyckiego księdza schwytany w stodole (1932)

8 września 2025

Leon Lewek (1909-1939) z Mielcuch - ofiara niemieckiej egzekucji w Wieluniu

Leon Lewek urodził się 11 października 1909 roku w Mielcuchach, w rodzinie Franciszka Lewka (ur. 1903) i Katarzyny z domu Bolek (ur. 1879). Pochodził z licznej rodziny, w której było wielu braci i sióstr. Starsze rodzeństwo Lewka to Eleonora (1897–1903), Józef (1899), Marianna (1901–1903), Franciszek (1903), Antoni (1905–1909), Antonina (1907–1980) i Józefa (1908–1908). Leon był siódmym dzieckiem rodziny. Po nim przyszło jeszcze młodsze rodzeństwo: Andrzej (1910–1985), Władysław (1913), Stanisław (1914–1939), Katarzyna (1915–1976), Jan (1916) i Stanisława (1920–1920).

Leon Lewek zajmował się rolnictwem i mieszkał w Mielcuchach, gdzie prowadził życie typowe dla mieszkańców wsi w Wielkopolsce. W czasie okupacji niemieckiej znalazł się na liście Polaków ściganych przez władze niemieckie – został wpisany do „Sonderfahndungsbuch Polen”, specjalnej księgi osób przeznaczonych do represji, wydanej w 1939 roku w Berlinie przez Reichskriminalpolizeiamt. Z tego powodu był zmuszony ukrywać się przed niemieckimi władzami bezpieczeństwa.

Mimo prób uniknięcia represji, został aresztowany przez żandarmów i osadzony w więzieniu w Wieluniu do dyspozycji policji bezpieczeństwa. 16 listopada 1939 roku Niemcy rozstrzelali Leona Lewka wraz z grupą 17 Polaków na cmentarzu żydowskim w Wieluniu. Egzekucja była wykonaniem wyroku sądu doraźnego policji bezpieczeństwa w Kaliszu pod dowództwem Sturmbannführera SS Gerharda Flescha.

Początkowo zwłoki zostały pochowane w miejscu zbrodni, a w 1945 roku dokonano ich ekshumacji i przeniesiono na cmentarz w Wieluniu do wspólnej mogiły. Leon Lewek pozostaje w pamięci jako jedna z ofiar niemieckiego terroru na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej, a jego historia jest częścią losów wielkiej, rozgałęzionej rodziny Leweków.

Źródła:

  • Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi, Dokumenty Delegatury Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Wieluniu 1981–1985, sygn. IPN Ld 14/147.

  • Sonderfahndungsbuch Polen”, Reichskriminalpolizeiamt, Berlin 1939.