Pomnik ofiar II wojny światowej i walczących o niepodległość (1918-20)

Po II wojnie światowej upamiętniono w centrum Czajkowa ofiary II wojny światowej i walczących o niepodległość w latach 1918-20. Pełna treść napisu na pomniku :

OJCZYŹNIE SŁODKO ŻYCIE JEST W OFIERZE NIEŚĆ 1939-1945

ZGINĘLI Z BRONIĄ W RĘKU

Nowak Zbigniew, Zdych Edward, Kończak Jan, Zdych Piotr, Grabowski August, Wojtasik Wincent, Ilski Franciszek, Korzyński Piotr, Pietrzak Feliks, Grzegorek Józef, Wojtczak Anastazy, Kliński Leon, Lika Leon, Pacyna Stanisław, Grzegorek Stanisław, Skorupa Teofil, Szczygieł Antoni, Szczygieł Jan, Mrówka Leon, Przybył Marceli, Bachliński Leon

ZGINELI W OBOZIE

Ks. Pytlawski Roman proboszcz parafii Czajków, Piaskowski Bolesław, Szczygieł Stefan, Ilski Bronisław

Lewy bok pomnika

ZGINELI W LATACH 1918-20

Lipka Franciszek, Piorun Marcin, Podgórski Jan, Rzepecki Stanisław, Szala Józef

Prawy  bok pomnika

ZGINELI W LATACH 1918-20

Fiszer Franciszek, Grabowski Marcin, Jakubczyk Ignacy, Jangas Stanisław, Kołaczek Ignacy

Dzieje parafii Czajków cz.7. Ks. Lucjan Nowak (proboszcz w l. 1945-1951)

           

Na miejsce ks. Adamusa w maju 1945 prace duszpasterską podjął ks. Lucjan Nowak. Jego staraniem doprowadzono do użyteczności i zaopatrzono kościół w nowe paramenty liturgiczne a także ufundowano trzy nowe dzwony. W 1945 roku w parafii mieszkało 4212 katolików, 32 ewangelików i 2 prawosławnych. Od tej pory liczebność parafii ustawicznie spada. W 1947 roku teren parafii zamieszkiwało 4021 katolików i 32 ewangelików. Rozpoczynają się masowe wyjazdy na Ziemie Zachodnie. W 1948 parafia liczy już tylko 3714, w 1949 - 3683, a w 1950 -3649 osób.
Lucjan Nowak urodził się 27 maja 1906r. Studiował w Diecezjalnym Seminarium
Duchownym w Częstochowie, gdzie w 1931r. przyjął święcenia kapłańskie. Pierwszą posługę
kapłańską podjął jako wikariusz w parafii p.w. św. Katarzyny w Grodzcu. Od 1934 pełnił funkcje
wikariusza parafii p.w. św. Walentego w Mstowie. 3 sierpnia 1937r. ordynariusz diecezji
częstochowskiej utworzył w Psarach placówkę duszpasterską w formie ekspozytury. Ekspozytura w
Psarach p.w. św. AP Piotra i Pawła miała wówczas ok. 2500 wiernych. Pierwszym administratorem
psarskiej wspólnoty został właśnie ks. Lucjan Nowak4. Zabudował wtedy ołtarz główny w kaplicy i
zakupił baldachim.
Ks. Nowak Lucjan był także kapelanem rezerwy WP (od dnia 1 stycznia 1939 r. w stopniu
kpt. rez). Wojennych losów ks. Lucjana Nowaka dotychczas nie ustalono.
W maju 1945 ks. Lucjan Nowak podjął prace duszpasterską w parafii p.w. św. Stanisława w
Czajkowie zastępując zaginionego w nieustalonych do tej pory okolicznościach ks. Władysława
Adamusa6. Jego staraniem doprowadzono do użyteczności i zaopatrzono kościół w nowe paramenty
liturgiczne a także ufundowano trzy nowe dzwony. Za jego staraniem założono w parafii 17 Róż
Żywego Różańca Kobiet i 11 Róż Panien, III Zakon św. Franciszka, Krucjatę Eucharystyczna dzieci
oraz organizację miłosierdzia „Caritas”. W 1945 roku w parafii mieszkało 4212 katolików, 32
ewangelików i 2 prawosławnych. Od tej pory liczebność parafii ustawicznie spada. W 1947 roku teren
parafii zamieszkiwało 4021 katolików i 32 ewangelików. Rozpoczęły się masowe wyjazdy na Ziemie
Zachodnie. W 1948 parafia liczy już tylko 3714, w 1949 - 3683, a w 1950 -3649 osób.
Dalsze losy ks. Lucjana Nowaka są na nam znane częściowo. W latach 1951 -59 był proboszczem
parafii Łyskornia pw. Św. Marii Magdaleny 8, a w latach 1959-1966 proboszczem Sanktuarium
Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Czastarach.
Ks. Lucjan Nowak zmarł 6 lutego 1966 r. w Częstochowie.

Zdjęcie kapłana za Proboszczowie (parafiapsary.pl)

Dzieje parafii Czajków cz.6. Ks. Władysław Adamus (1904 - 1945?).

Nie wyjaśnione do dziś pozostają losy kolejnego czajkowskiego kapłana ks. Władysława Adamusa.
Urodził się 17 grudnia 1904 w Głuszynie, jako syn Józefa i Jadwigi z domu Sip. Chrzestnym był ks. Jan Cesarz wikariusz parafii w Kraszewicach. Chrztu udzielił proboszcz ks. Piotr Gutman.

akt urodzenia Władysława Adamusa.

Święcenia kapłańskie przyjął w 29 czerwca 1934 roku. 

książeczka kapłańska ks. Władysława Adamusa

Był przyjacielem ks. Romana Pytlawskiego. Od 1934r. był wikariuszem parafii Pajęczno, w 1936r w Przystajni  a od 1937 r, w Brzeźnicy. Wraz z innymi kapłanami został aresztowany 7 października 1941 roku. Jako jedyny zbiegł z transportu księży do Dachau  na teren Generalnego Gubernatorstwa. W czasie wojny działał w AK. Po zakończeniu okupacji administrował parafią makowską a od 21 marca 1945 roku parafią Czajków. 19 kwietnia 1945 uległ wypadkowi samochodowemu w Katowicach, gdzie udał się po zakup szat i naczyń liturgicznych. Tam też był hospitalizowany. Po opuszczeniu szpitala miał spotkać się z rodziną na stacji kolejowej w Grabowie. Od 11 maja wszelki ślad po nim zaginął. Podejmowane przez rodzinę poszukiwania nie dały żadnego rezultatu. 

Dzieje parafii Czajków cz.5. Organista Stefan Bilski (1886-1947)

Czajkowski kościół w okresie okupacji został zamknięty ale nie zniszczony a jedynie okradziony z paramentów liturgicznych. Plebania została została zajęta na siedzibę żandarmerii. Księgi metrykalne i inne dokumenty zostały zniszczone. Jedynie raptularze ksiąg metrykalnych (1919-1941) uratował i przechował organista Stefan Bilski (1886-1947), który spoczywa wraz z małżonką Kazimierą z domu Chałupka (1891-1975) na czajkowskim cmentarzu. Małżonkowie zawarli ślub w Iwanowicach w 1911 roku.

Mieszkańców parafii w znacznej części wywieziono na roboty do Rzeszy. Ci co pozostali po posługę duszpasterska musieli udawać się do Wielunia i Charłupii Wielkiej, narażając się na represje Niemców. Od ok. 1944 roku chrztów udzielał ks. Kubica wikariusz z Rudy.

ps
będę wdzięczny za uzupełnienie informacji o  Stefanie Bilskim, także za zdjęcie

Dzieje parafii Czajków cz.4. Ks. Roman Pytlawski proboszcz w latach 1936-1941.

Kolejnym proboszczem czajkowskiej parafii w latach 1936-1941 był ks. Roman Pytlawski. Urodzony 12 lutego 1886 r. w Szczekocinach, świecenia kapłańskie przyjął 5 kwietnia 1919. Szczególny nacisk kładł na kształtowanie świadomości katolickiej. W 1939 roku pełnił także funkcje wizytatora lekcji religii w dekanacie wieruszowskim. Po wybuchu wojny teren parafii Czajków został włączony do Kraju Warty, gdzie sytuacja Kościoła Katolickiego była najtrudniejsza. Ks. Roman Pytlawski 6 października 1941 został aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie przejściowym w Konstantynowie. Od 30 października 1941 więziony w Dachau – nr. obozowy 28322, zginął w transporcie inwalidów z 20 maja 1942. Jak podaje Martyrologium polskiego duchowieństwa  urzędowa data zgonu kapłana została ustalona na 4 lipca 1942. Rok przed aresztowaniem (12 maja 1940r.) nominację na wikariusza parafii Czajków uzyskał Stanisław Pytlawski (ur. 26 listopada 1915 roku w Szczekocinach), dla którego ks. Roman Pytlawski był stryjem i ojcem chrzestnym. 

Ks. Roman Pytlawski został upamiętniony na pomniku ku czci ofiar wojen światowych w centrum Czajkowa. 
W latach 1927-36 był proboszczem parafii pw. Św. Marii Magdaleny w Łyskornii.

Dzieje parafii Czajków cz.3. Ks. Jan Smaga proboszcz w latach 1926-1936.

Następcą ks. Tarchalskiego został ks. od 1926r. ks. Jan Smaga (ur. 22.11.1881, wyśw. 1906r), który pracował w parafii przez okres 10 lat (1926-1936) zasłużył się organizowaniem duszpasterstwa stanowego w ramach Stowarzyszeń i Akcji Katolickiej. W latach 1936-39 był proboszczem w parafii Ręczno.

Na bramie cmentarnej w Czajkowie widnieje data 1928

Szematyzmy Diecezji Częstochowskiej przynoszą nam informację  na temat ludności naszej parafii.

Lata	Ogółem	katolicka	niekatolicka	żydowska
1931- 1932	4506	4400	50	56
1934-1936	4570	4460	50	60
1939	5863	5753	50	60

Dzieje parafii Czajków cz.2. Ks. Edmund Tarchalski proboszcz w latach 1923-1925.

W 1923 roku funkcje proboszcza czajkowskiej parafii objął ks. Edmund Tarchalski ( ur. 25.10.1874 Kalisz). Święcenia kapłańskie przyjął w 1898.

Niedługo po przybyciu do parafii 15 września pochował na cmentarzu w Czajkowie swoją matkę Sabinę z Lewandowskich Tarchalską.

28 października 1925 parafia Czajków została włączona do dekanatu wieruszowskiego nowo powstałej diecezji częstochowskiej. Parafia liczyła wtedy 4300 wiernych. 

 

Mimo słabego zdrowia ks. Tarchalski rozwijał pracę duszpasterska i umacniał wspólnotę parafialną.
Zmarł 15 czerwca 1926 roku w wieku 53 lat i został pochowany obok matki na cmentarzu w Czajkowie. Probostwo po jego śmierci w 1926 było nie obsadzone a parafią kierował wikariusz Wincenty Śliwiński (ur. 15.07.1900r. wyświęcony w 1926r. ).

Na zdjęciach nagrobki z cmentarza w Czajkowie.

Ps. 

Edmund Piotr Tarchalski był synem Kacpra Tarchalskiego (1840-1891) pochowanego w Kaliszu i wspomnianej w poście Sabiny Lewandowskiej. Miał brata Antoniego (1870-1947) również pochowanego na Cmentarzu Miejskim w Kaliszu.

W 1901 pełnił funkcje wikarego parafii Służewo,  a w latach 1902-1909 ks. Edmund Tarchalski był proboszczem parafii Zgłowiączka. Po 1909 przeszedł na probostwo do Samarzewa.