Media: kiedyś prasa, radio, telewizja ( dziś takze internet) zawsze potrafiły wpływać na władze różnych szczebli. Przykład interwencji dziennikarskiej w sprawie remontu mostu w Czajkowie w 1965. Wystarczyły trzy tygodnie.
Most na Łużycy w Czajkowie (lata 60-te)
Żródło : Express Poznański 1965.12.11-12 Nr 291
Czajków, rok 1952, mroczne czasy stalinowskie. Rolnicy byli zmuszani do obowiązkowych dostaw zboża i mleka. Moja mama musiała nosić bańkę z mlekiem cztery kilometry do punktu odbioru. Nauczyciele byli zobowiązani do odwiedzania chłopskich gospodarstw i namawiania mieszkańców do wstąpienia do spółdzielni, potocznie zwanych kołchozami.
Mama, urodzona w 1940 roku, wspomina, jak jako uczennica brała udział w pokazowym procesie pana Góreckiego. Cała szkoła została zmuszona do uczestnictwa w tym wydarzeniu, które odbywało się w sali strażackiej. Pan Górecki, mimo że miał na sobie barani kożuch, drżał całym cialem, wydaje się ze strachu. Został aresztowany, choć wyroku mama już nie pamięta. Proces pokazowy miał na celu zastraszenie chłopów, którzy nie realizowali obowiązkowych dostaw zboża. A tak opisano to w partyjnej gazecie. Innych nie było.
Opowieść o skrzyni z gwoździami wydaje się być raczej efektem propagandy. Gwoździe po wojnie były niezwykle cenne, jako że budynki gospodarcze – zwłaszcza stodoły – wciąż w dużej mierze wznoszono z drewna.
Słowniczek: kułak, w Rosji bogaty chłop; słowo o znaczeniu pejoratywnym; propagandowy wizerunek kułaka, jako wyzyskiwacza biedoty wiejskiej i polit. wroga partii komunist., był szeroko wykorzystywany w okresie komunizmu wojennego („czerwony terror”) i podczas przymusowej kolektywizacji w ZSRR oraz na pocz. lat 50. w krajach od niego zależnych (też w Polsce); ofiarami antykułackiej polityki na wsi poza k. byli zarówno średniozamożni chłopi, jak i nie posiadający niczego „biedniacy”, sprzeciwiający się kolektywizacji; określano ich wspólnym mianem „podkułaczniki” i traktowano tak samo jak kułaków (ofiary kolejnych fal śmiertelnego głodu, deportacji i łagrów).
( za Encyklopedia PWN)
Kapral Jan Skiba (1913 -1991)
Syn Marcina i Marii Skiba (z domu Manasterska). Urodził sie 6 lipca 1913 w Łankach Małych (pow. Bóbrka). Ukończył Szkołę Powszechną 7-klasową w Bóbrce. W latach 1928-1932 uczęszczał do szkoły zawodowej we Lwowie i uzyskał zawód ślusarz-mechanik.
W 1934 roku został powołany przez wojskową komisję lekarską w Wieluniu, gdzie otrzymał kategorię wojskową „a”. Od 10 lutego 1935 roku służył, jako nastawniczy kanonier, odbył kurs kierowców samochodowych w 1p.ap.L i służył 3 miesiące, jako kierowca samochodowy. Od 30 sierpnia 1935 roku uczęszczał do Szkoły Podoficerskiej 1.p.ap.L., - kanonier. 27 lutego 1936 roku otrzymał awans do stopnia bombardiera. Pełnił stanowisko kierowcy samochodowego – instruktor w 1p.ap.L i otrzymał awans na stopień kaprala. Odbywał służbę nadterminową w 6d.ap.L 17 października 1937 roku zwolniony na własne żądanie do rezerwy.
W 1937 roku na podstawie świadectwa ukończenia szkoły złożył egzamin czeladniczy w rzemiośle ślusarskim przy Izbie Rzemieślniczej we Lwowie
.jpg)
W 1938 roku ukończył kurs spawania i cięcia metali urządzony przez Instytut Przemysłowy dla Małopolski Wschodniej we Lwowie. Podjął pracę w warsztatach głównych PKP we Lwowie.
.jpg)
Od 10 marca 1939 roku spędził 6-tygodni na ćwiczeniach rezerwy w 6.d.ap.L, jako kapral kierowca samochodowy. 2 sierpnia 1939 roku został powołany do 6.dp.L we Lwowie do działań wojennych, jako kierowca samochodowy.
Działania wojenne przeprowadzał w okolicach Radomia, Skarżysko-Kamiennej, i Iłży. 2 października 1939. schwytany w lasach w okolicach Ostrowca Świętokrzyskiego i zabrany do niewoli niemieckiej w obozie 13A w Norymberdze 10 marca 1941 roku uciekł do Lwowa, gdzie po krótkim czasie został schwytany przez Gestapo i więziony na ul. Łąckiego. Następnie więziony w areszcie śledczym na ul. Montelupich w Krakowie, gdzie zachorował na tyfus.
W lipcu 1942 roku z uwagi na zawód mechanika został przydzielony do pracy w zakładzie samochodowym we Wrocławiu na Schwerinstrasse 10 (dziś ulica Skwierzyńska) i tam został do końca wojny.
Pracując na wyjazdach poznał swoją późniejszą żonę Jadwigę Klimek, która znajdowała się na przymusowych pracach u niemieckiego rolnika w Trzebnicy. Po wojnie wrócili w rodzinne strony Jadwigi - do Czajkowa. Zatrudnił się w młynie w Kuźnicy Grabowskiej, gdzie otrzymał mieszkanie i osiedlił się na stałe.
.jpg)
Ze służby wojskowej został zwolniony 17 grudnia 1949 roku.
7 grudnia 1988 został odznaczony: Medalem za udział w wojnie obronnej 1939
Zmarł 2 maja 1991. Pochowany na cmentarzu parafialnym Czajkowie.
Zródła
[1] Biogram na podstawie opracowania wnuka Przemysława Sobczaka
[2] Książeczka wojskowa nr 0472512 wystawiona w Wieluniu 17 grudnia 1949
[3] Legitymacja 167-88-96 MW z 7 grudnia 1988 wydana przez Przewodniczącego Rady Państwa
4 Jadwiga Skiba, Jan Skiba, Jasiu Skiba. Cmentarz parafii św. Stanisława Biskupa w Czajkowie - eCmentarze
Ksiądz Antoni Wodzisławski był najdlużej posługującym w Czajkowie proboszczem. Sprawował tę funkcje w latach 1951-1978. Jeszcze jako wikariusz w Rudzie zasłynął bohaterskim czynem.
%20w%20dniu%20prymicji..jpg)
Ks. Antoni Wodzisławski (w środku) w dniu prymicji.
Żródło: Astronomia - nauka i wiara ,Tom II, red. Bogdan Wszołek, Instytut Fizyki w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Obserwatorium Astronomiczne Królowej Jadwigi w Rzepienniku Biskupim, s.76
Wieluń. 15 czerwca 1935
Dzieci ze szkoły w wiosce Ruda, bawiąc się podczas wycieczki w okolicach Krzeczowa i korzystając z kąpieli w Warcie, przeżyły dramatyczne chwile. Gdy 13-letni Majda oddalił się od brzegu i wpadł na głębię, zaczął tonąć. Na szczęście, obecny na wycieczce ks. Antoni Wodzisławski, natychmiast zrzucił sutannę i skoczył do wody. Po heroicznych wysiłkach, udało mu się wyciągnąć nieprzytomnego chłopca i dopłynąć z nim do brzegu.
,%201935,%20nr%20165.jpg)
Żródło: Echo. 1935-06-15 R. 11 nr 165, s.1
To smutna rocznica. Osiemdziesiąt pięć lat temu moi dziadkowie uciekali przed Wehrmachtem, doswiadczając bombardowania lotniczego, a później zostali zmuszeni do niewolniczej pracy aż do końca wojny.
Wojenne losy rodziny Janasów, Ostrzeszowska Kultura (nr 24) s. 8-13
Zachęcam do uzupełnienia postu posiadanymi zdjęciami
Tak pisał Głos Chłopski w 1949r. Przykład aktywności naszych Pań sprzed 75 lat. Praktyczne działania na rzecz małej ojczyzny.
%20nr%20116.png)
Źródło: Glos Chlopski. 1949-04-30 R. 2 (5) nr 116
Kończy się wrzesień a bliskiej perspektywie 1 listopada. Warto pamietać o ofiarach terroru niemieckiego. Dzis o tych na cmentarzu w Czajkowie.
Poniżej w linkach informacje wraz lokalizacją
Nawrocki Władysław – ur. 12.06.1902 r., zamordowany 9.07.1940 r. w Kuźnicy Grabowskiej [gm. Kraszewice, pow. ostrzeszowski].
Włodarczyk Józef – ur. 21.02.1897 r., zm. 9.07.1940 r. Obaj byli stróżami w miejscowym majątku i zostali oskarżeni o kradzież maszyn; zamordował ich dowódca miejscowego posterunku żandarmerii.
Microsoft Word - Czajków - WBodarczyk i Nawrocki - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Bachliński Leon – ur. 18.04.1915 r. w Jeleniach [gm. Kraszewice, pow. ostrzeszowski], syn Wincentego i Katarzyny (z d. Wijas), wyzn. katolickie; zginął w egzekucji 29.06.1943 r. w Czajkowie.
Microsoft Word - Czajków - WBodarczyk i Nawrocki - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Pacyna Michał – zamieszkały w Klonie, zastrzelony przez żandarma podczas zatrzymania w Kuźnicy Grabowskiej (razem z Józefem Rzepeckim)
TU SPOCZYWA Ś. † P. NASZ OJCIEC MICHAŁ PACYNA UR.28.X.1880 ZG. ŚM. TRAGICZNĄ 16.1.1941 PROSI O MODLITWĘ
Microsoft Word - Czajków - Pacyna - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Zaborowski Władysław – ur. ok. 1905 r., ur. w Mielcuchach [gm. Czajków, pow. ostrzeszowski], syn Stanisława i Józefy (z d. Piaskowska), zam. w Klonie, żona Katarzyna (z d. Jeziorek) zamordowany przez żandarmów niemieckich w Klonie 24.01.1940 r.
Microsoft Word - Czajków - Zaborowski - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Zdych Edward – ur. ok. 07.1924 r., syn Antoniego i Zofii (z d. Wysota), zam. w Czajkowie, poległ w walce z Niemcami 28.01.1945 r.
Nowak Zbyszek – ur. ok. 1927 r., poległ w walce z Niemcami 28.01.1945 r.
Microsoft Word - Zdych i Nowak - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Nieznana ofiara II wojny światowej.
Microsoft Word - Czajków - NN - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Kiełtyka Antoni – ur. ok. 1900 r., zm. 1.03.1941 r.
Microsoft Word - Czajków - KieBtyka - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
88 rocznica śmierci Józefa Pilsudskiego. Migawki z historii Czajkowa. O tym jak mieszkańcy uczcili Marszałka.
Czajków 1938
.jpg)
Źródło: Nowy Dziennik Łódzki. 1932-11-16 R. 2 nr 317
29 kwietnia to Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej. Biogram czajkowskiego proboszcza zamęczonego przez Niemców w Dachau.
Ks. Roman Pytlawski (Pytlarz) - proboszcz czajkowski - męczennik Dachau
Uwięziony w obozie przejściowym w Konstantynowie. 30.10.1941 przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Dachau, skąd w stanie skrajnego wycieńczenia przewieziony w tzw. „transporcie inwalidów” do centrum eutanazyjnego TA Hartheim, gdzie został zamordowany w komorze gazowej. Warto przypomnieć te wydarzenia i wierzyć ze nigdy się już nie powtórzą.
Dzieciństwo i rodzina
Ks. Roman Pytlarz urodził się 12.02.1886 r. w Szczekocinach z ojca Kazimierza i matki Bronisławy z Żarnowieckich. Ojciec z zawodu był stolarzem.
Jego rodzinną parafią była Parafia pw. św. Bartłomieja Apostoła w Szczekocinach. Pochodził ze znanej i cenionej w okolicy rodziny. Kapłanami z tej rodziny byli: jego brat Piotr oraz Stanisław Pytlawski (syn kolejnego brata Jana), dla którego był on stryjem i chrzestnym.
Praca nauczycielska
W latach 1905 do 1908 uczęszczał do seminarium nauczycielskiego w Jędrzejowie i następnie przez 7 lat pracował na niwie pedagogicznej.
Seminarium duchowne
W 1915 roku wstąpił do seminarium kieleckiego. Święcenia kapłańskie przyjął 05.04.1919 r. w Kielcach.
Wikariat
Będąc neoprezbiterem został został w dniu 11.04.1919 r. skierowany jako wikariusz do Parafii pw. św. Wojciecha BM w Książu Wielkim. Po kilku dniach, 23.04.1919 roku, mianowanie zostało zmienione na Parafię pw. św. Tomasza Apostoła w Pogoni (obecnie Sosnowiec – Pogoń).
Probostwo
Z parafii tej decyzją z dnia 12.07.1923 r. przeniesiony zostaje na proboszcza nowopowstałej parafii w Cieślinie. Kolejną decyzją biskupa z dnia 08.07.1924 r. zostaje z Cieślina przeniesiony jako proboszcz do Parafii pw. Najświętszej Marii Panny Częstochowskiej w Łęce (obecnie Dąbrowa Górnicza – Łęka).
Zmiana nazwiska
W dniu 03.11.1926 r. do Diecezji Częstochowskiej wpływa pismo księdza Pytlarza, w którym powołując się na wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 30.05.1921 r. prosi o sprostowanie swojego nazwiska “Pytlarz” na “Pytlawski” na zasadzie art. 1647 k.p.c., co też zostaje wykonane w tym samym dniu.
W parafii w Łęce ks. Pytlarz przebywa do marca 1927 roku, skąd decyzją z dnia 22.03.1927 r. zostaje przeniesiony do Łyskorni. W latał 1927-36 był proboszczem w Parafii pw. św. Marii Magdaleny w Łyskorni (dekanat wieluński).
Proboszcz parafii Czajków
Po opuszczeniu Łyskorni został proboszczem Parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czajkowie . W 1939 roku pełnił także funkcje wizytatora lekcji religii w dekanacie wieruszowskim. Szczególny nacisk kładł na kształtowanie świadomości katolickiej. Po wybuchu wojny teren parafii Czajków został włączony do Kraju Warty, gdzie sytuacja Kościoła Katolickiego była bardzo trudna.
Aresztowanie i męczeństwo kapłana
Ks. Roman Pytlawski 06.10.1941 r. został aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie przejściowym w Konstantynowie. Od 30.10.1941 r. więziony w Dachau – nr. obozowy 28322. W dniu 20.05.1942 r. całkowicie wycieńczony został przewieziony w tzw. “transporcie inwalidów” do niemieckiej miejscowości Hartheim, gdzie został zamordowany w komorze gazowej. Jak podaje “Martyrologium polskiego duchowieństwa” urzędowa data zgonu kapłana została ustalona na 04.07.1942 r. Dokumenty z Dachau podają datę 5 lipca godz. 9.30. Wg tych dokumentów ojciec księdza Romana już nie żył a matka przed uwięzieniem mieszkała z nim w Czajkowie.
Niemieckie dokumenty z archiwum w Dachau
Ks. Roman Pytlawski został upamiętniony na frontonie pomnika ku czci ofiar wojen światowych w centrum Czajkowa.
Netografia:
Zdjecie - ks. Roman Pytlarz (Pytlawski) - Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Stanisława BM w Cieślinie (parafia-cieslin.pl)
http://www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/POLISHRELIGIOUS/vPOLISH/HTMs/POLISHRELIGIOUSmartyr2244.htm
Ireneusz Wincenty Janas urodził się w Czajkowie 5 kwietnia 1936 roku jako syn Franciszka Janasa
i Pelagii z Zapolnych. W miejscowym kościele został ochrzczony 31 maja 1936.
W roku 1942 wraz z rodzicami Pelagią i Franciszkiem oraz młodszym rodzeństwem tj. siostrą Magdaleną ur 1938 (lat 4) i bratem Grzegorzem ur. 1941 (lat 1) zostali przymusowo wysiedleni do Niemiec, Jako 6-cio letni chłopiec opiekował się młodszym rodzeństwem podczas gdy rodzice pracowali w majątku Niemca o nazwisku Weber. Rok później, w roku 1943 na świat przyszła najmłodsza siostra Anna, w miejscowości GORKAU gdzie mieszkała i pracowała rodzina Janasów. (Porodu nie chciała odebrać żadna Niemka, Franciszek jechał szybko rowerem szukać polskiej akuszerki). Podczas, gdy rodzice ciężko pracowali w polu, dzieci były często zdane same na siebie. Starsze rodzeństwo opiekowało się malutką Anną, która zamiast w łóżeczku leżała w koszu na bieliznę. Ireneusz jako tak młode dziecko wykazywał się niezwykłą dojrzałością i inteligencją. Jako 6/7 letni chłopiec znał już wtedy język niemiecki ze słyszenia i przekazywał rodzicom usłyszane w niemieckim radiu wiadomości dotyczące wojny. W roku 1945 cała rodzina wozem konnym ciągniętym przez woły wróciła do Polski do miejscowości Czajków do pozostawionego przed wysiedleniem domu.
Od najmłodszych lat wykazywał się talentem muzycznym, który prawdopodobnie odziedziczył po swojej mamie Pelagii Janas z domu Zapolnej, która należała do chóru kościelnego w Czajkowie i wykonywała tam partie solowe. Ponadto Ireneusz posiadał "słuch absolutny", który posiada jedynie kilka procent ludzi na świecie,
W klasie VI w 1949 roku brał czynny udział w Orkiestrze Strażackiej wraz ze swoimi wujkami z których troje było z rodziny Ciochoszów: Stefan, Jan, Eugeniusz, Tadeusz Zapolny i Adam Borecki (pierwszy z lewej). Na załączonym zdjęciu chłopiec pierwszy po prawej ułożony na ziemi to Ireneusz. (10.IV 1949)
Po ukończeniu Szkoły Podstawowej podjął naukę w Liceum Muzycznym w Łodzi. Ukończył w latach 1955-1960 Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną we Wrocławiu i otrzymał tytuł dyplomowanego artysty muzyka na puzonie, w latach 1960-1963 również PWSM otrzymał tytuł Magistra Sztuki, specjalizacja: Prowadzenie Zespołów Wokalno- Instrumentalnych.
Na zdjęciu z koncertu Ireneusz jest w drugim rzędzie, pierwszy z lewej.
Zawsze z sentymentem wspominał swój rodzinny Czajków. Interesowały go losy orkiestry dętej w Czajkowie. Był osobą skromną, nigdy nie chwalił się swoimi sukcesami. Całe życie poświęcił muzyce, która była jego powołaniem.
Zmarł 26.09.2019 r. Miał żonę Hildegardę Naczyńską- Janas i dwie córki: Alicję i Gabrielę.
Upamiętnienie
10 czerwca 2022, w związku z 75 rocznicą powstania szkoły muzycznej odbyła się uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy w sali koncertowej, której nadano imię "Ireneusza Janasa". Uczestnicy wydarzenia zapoznali się również z prezentacją ze zdjęciami i wspomnieniami o Ireneuszu Janasie. To duże wyróżnienie dla urodzonego w Czajkowie muzyka, którego nie miał okazji dożyć.
Poniżej zdjęcia z uroczystości
