Początkowo Czajków należał do parafii w Giżycach, gdzie kościół został niefortunnie zlokalizowany na północno- zachodnim skraju rozległej parafii giżyckiej. Dlatego mieszkańcy wsi najdalej położonych od kościoła parafialnego: Kraszewic, Czajkowa, Kuźnicy Grabowskiej, Głuszyny w 1641 r. zbudowali mały, drewniany kościółek w Kraszewicach. Kościół ten był uważany przez władze kościelne jako filialny w stosunku do giżyckiego kościoła parafialnego. Od tego czasu toczył się spór o odrębną parafię w Kraszewicach. Niektórzy proboszczowie parafii giżyckiej, w tym sporze solidaryzowali się z ludnością oddalonych od Giżyc miejscowości. Przykładem takiego stanowiska, popartego konkretną decyzją, było postanowienie ks. Ludwika Krajewskiego proboszcza giżyckiego, który w 1817 r. sam osiadł w Kraszewicach, a w Giżycach utrzymywał wikarego. Patronem Kościoła był św. Ap. Piotr i Paweł i św. Katarzyna. Ówczesna kraszewicka parafia obejmowała wszystkie miejscowości należące obecnie do gminy Czajków i Kraszewic, z wyjątkiem: Mącznik, Racławic, Renty, Jaźwin i Nieszkodni. Na miejscu starego kościółka w 1787 r. został zbudowany nowy, drewniany, a w latach 1882 - 1888 murowany, neogotycki P.W. Św. Piotra i Pawła. Dalej jednak aby dotrzeć w niedziele i święta do świątyni mieszkańcy Czajkowa i okolic musieli pieszo pokonywać kilkanaście kilometrów. Ostatecznie parafia Kraszewice została wydzielona z części par. Giżyce w roku 1867. Na powstanie parafii w Czajkowie trzeba było jeszcze poczekać przeszło pól wieku. Dopiero 15 listopada 1919 roku została erygowana Parafia Czajków pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Wydzielił ją Biskup Włocławski Stanisław Zdzitowiecki w całości z parafii Kraszewice. Parafia została przyporządkowana dekanatowi wieruszowskiego a sąsiadowała z parafiami Kraszewice, Braszewice, Klonowa i Węglewice. Kościół jednonawowy i jednowieżowy zbudowany został w latach 1919 - 1920 kosztem parafian i staraniem proboszcza ks. Stanisława Masłowskiego.
| ||
Został poświęcony w 1920 r. przez dziekana wieruszowskiego i proboszcza cieszęcińskiego ks. Hipolita Zielińskiego. Wnętrze kościoła zdobią dwa obrazy z ok. 1920 roku pędzla S. Rutkowskiego. Parafia prowadziła akta stanu cywilnego od 1 listopada 1919 roku. Staraniem ks. Masłowskiego w odległości 100 m od kościoła na pagórkowatych i piaszczystych nieużytkach założono cmentarz grzebalny. W 1920 wybudowano także drewniana plebanie i organistówkę. Parafia objęła swoim zasięgiem następujące wsie: Czajków. Klon, Michałów, Mielcuchy, Muchy i Salamony. Ludność parafii stanowili w większości rolnicy, użytkujacy ziemie piątej i szóstej klasy.
Po odejściu z parafii Czajków ks. Masłowski był proboszczem w Unikowie w latach 1922-1927.
Po odejściu z parafii Czajków ks. Masłowski był proboszczem w Unikowie w latach 1922-1927.
Dzieje parafii Czajków cz.2. Ks. Edmund Tarchalski proboszcz w latach 1923-1925.
W 1923 roku funkcje proboszcza czajkowskiej parafii objął ks. Edmund Tarchalski ( ur. 25.10.1874 Kalisz). Święcenia kapłańskie przyjął w 1898. Niedługo po przybyciu do parafii 15 września pochował na cmentarzu w Czajkowie swoją matkę Sabinę z Lewandowskich Tarchalską.
28 października 1925 parafia Czajków została włączona do dekanatu wieruszowskiego nowo powstałej diecezji częstochowskiej. Parafia liczyła wtedy 4300 wiernych.
Mimo słabego zdrowia ks. Tarchalski rozwijał pracę duszpasterska i umacniał wspólnotę parafialną.
Zmarł 15 czerwca 1926 roku w wieku 53 lat i został pochowany obok matki na cmentarzu w Czajkowie.
Probostwo po jego śmierci w 1926 było nie obsadzone a parafią kierował wikariusz Wincenty Śliwiński (ur. 15.07.1900r. wyświęcony w 1926r. ).
Zmarł 15 czerwca 1926 roku w wieku 53 lat i został pochowany obok matki na cmentarzu w Czajkowie.
Probostwo po jego śmierci w 1926 było nie obsadzone a parafią kierował wikariusz Wincenty Śliwiński (ur. 15.07.1900r. wyświęcony w 1926r. ).
Na zdjęciach nagrobki z cmentarza w Czajkowie ks. Tarchalskiego i jego matki.
Edmund Piotr Tarchalski był synem Kacpra Tarchalskiego (1840-1891) pochowanego w Kaliszu i wspomnianej w poście Sabiny Lewandowskiej. Miał brata Antoniego (1870-1947) również pochowanego na Cmentarzu Miejskim w Kaliszu.
W 1901 pełnił funkcje wikarego parafii Służewo, a w latach 1902-1909 ks. Edmund Tarchalski był proboszczem parafii Zgłowiączka. Po 1909 przeszedł na probostwo do Samarzewa, gdzie pełnił posługę do 1919 roku..
Dzieje parafii Czajków cz.3. Ks. Jan Smaga proboszcz w latach 1926-1936.
Następcą ks. Tarchalskiego został ks. od 1926r. ks. Jan Smaga (ur. 22.11.1881, wyśw. 1906r), który pracował w parafii przez okres 10 lat (1926-1936) zasłużył się organizowaniem duszpasterstwa stanowego w ramach Stowarzyszeń i Akcji Katolickiej. W latach 1936-39 był proboszczem w parafii Ręczno.
| ||
Na bramie cmentarnej w Czajkowie widnieje data 1928
|
Szematyzmy Diecezji Częstochowskiej przynoszą nam informację na temat ludności naszej parafii.
Lata
|
Ogółem
|
katolicka
|
niekatolicka
|
żydowska
|
1931- 1932
|
4506
|
4400
|
50
|
56
|
1934-1936
|
4570
|
4460
|
50
|
60
|
1939
|
5863
|
5753
|
50
|
60
|
Ks. Smaga 1928 wraz Orkiestrą Dętą Straży Ogniowej w Czajkowie, która wspierał finansowo.
Dzieje parafii Czajków cz.4. Ks. Roman Pytlawski proboszcz w latach 1936-1941.
Kolejnym proboszczem czajkowskiej parafii w latach 1936-1941 był ks. Roman Pytlawski. Urodzony 12 lutego 1886 r. w Szczekocinach, świecenia kapłańskie przyjął 5 kwietnia 1919. W latach 1927-36 był proboszczem parafii pw. Św. Marii Magdaleny w Łyskornii. Szczególny nacisk kładł na kształtowanie świadomości katolickiej. W 1939 roku pełnił także funkcje wizytatora lekcji religii w dekanacie wieruszowskim. Po wybuchu wojny teren parafii Czajków został włączony do Kraju Warty, gdzie sytuacja Kościoła Katolickiego była najtrudniejsza. Ks. Roman Pytlawski 6 października 1941 został aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie przejściowym w Konstantynowie. Od 30 października 1941 więziony w Dachau – nr. obozowy 28322, zginął w transporcie inwalidów z 20 maja 1942. Jak podaje Martyrologium polskiego duchowieństwa urzędowa data zgonu kapłana została ustalona na 4 lipca 1942. Rok przed aresztowaniem (12 maja 1940r.) nominację na wikariusza parafii Czajków uzyskał Stanisław Pytlawski (ur. 26 listopada 1915 roku w Szczekocinach, wyświęcony 12.05.1940), dla którego ks. Roman Pytlawski był stryjem i ojcem chrzestnym.
Ks. Roman Pytlawski został upamiętniony na pomniku ku czci ofiar wojen światowych w centrum Czajkowa.
Dzieje parafii Czajków cz.5. Organista Stefan Bilski (1886-1947)
Czajkowski kościół w okresie okupacji został zamknięty ale nie zniszczony a jedynie okradziony z paramentów liturgicznych. Plebania została została zajęta na siedzibę żandarmerii. Księgi metrykalne i inne dokumenty zostały zniszczone. Jedynie raptularze ksiąg metrykalnych (1919-1941) uratował i przechował organista Stefan Bilski (1886-1947), który spoczywa wraz z małżonką Kazimierą z domu Chałupka (1891-1975) na czajkowskim cmentarzu. Stefan Bilski angażował się w działalność Ligi Katolickiej w Czajkowie, której był w 1935 roku sekretarzem.
Mieszkańców parafii w znacznej części wywieziono na roboty do Rzeszy. Ci co pozostali po posługę duszpasterską musieli udawać się do Wielunia i Charłupii Wielkiej, narażając się na represje Niemców. Od ok. 1944 roku chrztów udzielał ks. Kubica wikariusz z Rudy.
Dzieje parafii Czajków cz.6. Ks. Władysław Adamus (1904 - 1945?)
Urodził się 17 grudnia 1904 w Głuszynie, jako syn Józefa i Jadwigi z domu Sip. Chrzestnym był ks. Jan Cesarz wikariusz parafii w Kraszewicach. Chrztu udzielił proboszcz ks. Piotr Gutman.
Święcenia kapłańskie przyjął w 29 czerwca 1934 roku.
Był przyjacielem ks. Romana Pytlawskiego. Od 1934r. był wikariuszem parafii Pajęczno, w 1936r w Przystajni a od 1937 r, w Brzeźnicy. Wraz z innymi kapłanami został aresztowany 7 października 1941 roku. Jako jedyny zbiegł z transportu księży do Dachau na teren Generalnego Gubernatorstwa. W czasie wojny działał w AK. Po zakończeniu okupacji administrował parafią makowską a od 21 marca 1945 roku parafią Czajków. 19 kwietnia 1945 uległ wypadkowi samochodowemu w Katowicach, gdzie udał się po zakup szat i naczyń liturgicznych. Tam też był hospitalizowany. Po opuszczeniu szpitala miał spotkać się z rodziną na stacji kolejowej w Grabowie. Od 11 maja wszelki ślad po nim zaginął. Podejmowane przez rodzinę poszukiwania nie dały żadnego rezultatu.
Dzieje parafii Czajków cz.7. Ks. Lucjan Nowak (proboszcz w l. 1945-1951)
Tablica nagrobna ks. Lucjana Nowaka
Źródło: http://czestochowakule.artlookgallery.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=46638&inni=0&cinki=2
Na miejsce ks. Adamusa w maju 1945 prace duszpasterską podjął ks. Lucjan Nowak (ur. 27.05.1906r. św. 1931r.). Jego staraniem doprowadzono do użyteczności i zaopatrzono kościół w nowe paramenty liturgiczne a także ufundowano trzy nowe dzwony. W 1945 roku w parafii mieszkało 4212 katolików, 32 ewangelików i 2 prawosławnych. Od tej pory liczebność parafii ustawicznie spada. W 1947 roku teren parafii zamieszkiwało 4021 katolików i 32 ewangelików. Rozpoczynają się masowe wyjazdy na Ziemie Zachodnie. W 1948 parafia liczy już tylko 3714, w 1949 - 3683, a w 1950 -3649 osób.
Dalsze losy ks. Lucjana Nowaka są znane częściowo. W latach 1955-59 był proboszczem parafii Łyskornia pw. Św. Marii Magdaleny a w latach 1959-1966 prob. Sanktuarium Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Czastarach. Zmarł 6 lutego 1966r. Pochowany został w Częstochowie na Cmentarzu Kule - lokalizacja
grobu: Kwatera 24, Nr
rzędu W, Nr grobu 8
Dzieje parafii Czajków (8) - ks. Antoni Wodzisławski (proboszcz w latach 1951-1978)
14 sierpnia
1951 na zasadzie zamiany probostw przybył do Czajkowa ks. Antoni
Wodzisławski (ur. 26.06. 1904. św. 29.06.1932, zm. 1987 ). Przed wojną ks. Wodzisławski w 1935 był wikariuszem w Rudzie a od 1936 na pewno do
1939 był wikariuszem w parafii Siewierz (powiat zawierciański, woj. kieleckie).
Na
początku działalności (1952) powiększa cmentarz grzebalny i remontuje
ogrodzenie. W lipcu 1956 przystąpił do remontu kościoła ( malowania,
przerobienie ołtarzy, drzwi pod chórem). Remontu dokonują stolarze: p. Józef
Błaszczyk i p. Wróbel z Klonu, Marian Błaszczyk z Much oraz Edward Nowak –
organista.
Na fali odwilży w 1956 roku rodzi się wśród parafian pomysł budowy nowego
kościoła. W tym celu na plac obok parafii zwożona jest glina wyrobiono
ok. 300 tysięcy sztuk cegły. Cegła była jednak słabej jakości i nie przetrwała
próby czasu.
W 1963 roku po
usunięciu religii ze szkół na terenie parafii powstały cztery punkty
katechetyczne: w Czajkowie na plebanii, w Klonie - w domu Józefa Błaszczyka, w
Mielcuchach - w domu Józefa Gołdyna, w Muchach – w domu Józefa
Kasperskiego. W 1962 parafia liczy zaledwie 3200 osób. Młodzież masowo
wyjeżdża szukając swojej drogi życiowej z dala od Czajkowa. W 1965 Józef
Błaszczyk z Klonu przyjął święcenia kapłańskie i w parafii odbyły się Prymicje.
Ze względu na podeszły wiek proboszcza ks. Wodzisławskiego zadanie budowy
kaplicy w Klonie otrzymuje wikariusz ks.
Stanisław Mędera. Podczas wizytacji biskupiej w dniach 9-10 mają 1977
roku może pochwalić się kaplicą w stanie surowym, przykryta dachem, wytynkowaną
i wybiałkowaną z instalacją elektryczną. Kaplica otrzymuje tytuł św. Antoniego
przez ks. Bp. Franciszka Musiela.
10 grudnia 1981 ks. Wodzisławski przeszedł na emeryturę i
pozostał na plebanii.
2
września 1984 ks. Wodzisławski opuszcza parafie i udaje się do domu księży
emerytów. Zmarł 18 lutego 1987 w Częstochowie. W pogrzebie uczestniczyło ok.
100 osób z parafii Czajków.
Nagrobek ks. Antoniego Wodzisławskiego
Źródło: http://czestochowa.artlookgallery.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=10678&inni=0
Pochowany na Cmentarzu św.
Rocha w Częstochowie - lokalizacja
grobu: Sektor 38,
Numer rzędu 1, Numer grobu 13
Dzieje parafii Czajków (9) ks. Zygmunt
Maciążek ( proboszcz w latach 1978-90)
13 lipca 1978 roku Biskup częstochowski mianował wikariuszem -adjutorem ks. Zygmunta Maciążka powierzając mu obowiązki proboszcza. Urodził się 25 stycznia 1937 w Kromolowie (obecnie Zawiercie. Święcenia odbył w Katedrze Częstochowskiej, 29 czerwca 1961 roku, udzielone zostały przez biskupa Zdzisława Golińskiego.
i duchowieństwa. Parafia liczyła wówczas 2895 osób. Uroczystości miały bardzo bogatą oprawę (banderia konna, asysta samochodów, motocykli i wozów strażackich, udekorowane świątynie, kapliczki, krzyże oraz domy na trasie przejazdu obrazu, 85 bram powitalnych itp.). W maju 1979 odbyły się uroczyste obchody 60-lecia parafii Czajków. W 1981 odbyły się dwie Prymicje: ks. Zygmunta Kuśmierka (7 czerwca) i ks. Marka Otręby (28czerwca). Znakiem czasu była uroczystość składania wieńców przy pomniku połączona z mszą świętą przez „Solidarność Wiejską” (1 września 1981). W kościele założono nową instalacje elektryczną i piece akumulacyjne.
W 1982 rozpoczęto prace przy ogrodzeniu cmentarza i chodniku przykościelnym, które kontynuowano w latach następnych (500 m żelaznego ogrodzenia wraz z bramą). Od tego roku w parafii pracuje drugi kapłan ks. Wł. Gądek. W dniach 18 -19 czerwca 1983 parafianie (ok. 200) osób bierze udział w spotkaniu z Ojcem św. Janem Pawłem II. W roku 1984 ks. Maciążek przeprowadził remont organistówki i salki katechetycznej.
23 września 1984 odbyła się kanoniczna wizytacja parafii (ks. BP. Mirosław Kołodziejczyk. Po raz kolejny ks. Maciążek wraz parafianami przygotował jej bogata oprawę. Podczas wizytacji poświęcone zostają place pod budowę kaplic w Mielcuchach i Salamonach. W roku następnym ukonstytuowały się komitety budowy tych kaplic.
Wizytacja parafii - 23 września 1984
Ks.
Maciążek 21 kwietnia 1985 roku zostaje mianowany proboszczem parafii Czajków, a
26 sierpnia 1985 po reorganizacji sieci dekanalnej diecezji częstochowskiej
wicedziekanem dekanatu lututowskiego. Liczba mieszkańców parafii ustabilizowała
się; w 1987 liczy 2898 wiernych.
18
lipca 1987 w kaplicy katechetycznej w Muchach-Salamonach odbyła się uroczystość
50-lecia małżeństwa p. Józefy i Adama Góreckich z Francji, fundatorów ołtarza,
ambonki i ławek do kaplicy. W dniu następnym w tej kaplicy odbyło się
poświęcenie obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej namalowanego przez artystę
plastyka Witolda Belika ufundowany przez p. Zofię i Władysława Sipiów z Salamon
I. Z kolei w Mielcuchach poświęcono obraz Jezusa Miłosiernego autorstwa
artysty plastyka Tadeusza Golińskiego. Kaplice zostały poświęcone 6 sierpnia
1987 roku przez ks. Bp. Ordynariusza Stanisława Nowaka.
27 września tego roku odbyła się uroczystość ślubów wieczystych pochodzącej z Klonu siostry Marii Błaszczyk ze Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek. 10 czerwca 1990 odbyły się Prymicje ks. Stanisława Ciołka pochodzącego ze wsi Wysoty.
27 września tego roku odbyła się uroczystość ślubów wieczystych pochodzącej z Klonu siostry Marii Błaszczyk ze Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek. 10 czerwca 1990 odbyły się Prymicje ks. Stanisława Ciołka pochodzącego ze wsi Wysoty.
21 września 1990 po 12 latach bardzo owocnej pracy odchodzi
na własną prośbę z parafii ks. proboszcz Maciążek i udaje się 7 października
do parafii św. Rocha w Rząśni, gdzie pełnił funkcję proboszcza do 2012 roku.W 2011 r w jubileuszu 50-lecia kapłaństwa ks. Maciążka licznie uczestniczyli parafianie z Czajkowa.
Dzieje parafii Czajków (11) ks. Jan Czajor
proboszcz w latach 1990-2000
Na jego miejsce proboszczem
zostaje mianowany ks.
Jan Czajor, który tutaj pracował aż do przejścia na emeryturę 1
lipca 2000 roku. Pochodził z parafii p.w. św. Barbary w Będzinie. Wyświęcony 28 czerwca 1953 r w Częstochowie. Był m.in. proboszczem w Prusicku (1967-73) a przed przybyciem do Czajkowa w Rząśni (1973-90).
W wyniku reorganizacji terytorialnej Kościoła katolickiego w Polsce, została utworzona przez Ojca św. Jana Pawła II, dnia 25 marca 1992 roku, na mocy bulli Totus Tuus Poloniae Populus, jako jedna z 13 nowych diecezji, Diecezja Kaliska. W jej skład weszła również parafia Czajków. W latach 90-tych parafia Czajków przeżyła dwie uroczystości prymicyjne: ks. Grzegorza Mituły (1995) oraz ks. Włodzimierza Dubisa (1999). W latach 1997-99 wybudowano kaplicę przedpogrzebową wraz z dzwonnicą.
Po przejściu na emeryturę ks. Jan Czajor przebywał Domu Księży Emerytów w Poznaniu. Po śmierci w 2005 r został pochowany na cmentarzu przynależącym do parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Będzinie (diecezja sosnowiecka)
W wyniku reorganizacji terytorialnej Kościoła katolickiego w Polsce, została utworzona przez Ojca św. Jana Pawła II, dnia 25 marca 1992 roku, na mocy bulli Totus Tuus Poloniae Populus, jako jedna z 13 nowych diecezji, Diecezja Kaliska. W jej skład weszła również parafia Czajków. W latach 90-tych parafia Czajków przeżyła dwie uroczystości prymicyjne: ks. Grzegorza Mituły (1995) oraz ks. Włodzimierza Dubisa (1999). W latach 1997-99 wybudowano kaplicę przedpogrzebową wraz z dzwonnicą.
Po przejściu na emeryturę ks. Jan Czajor przebywał Domu Księży Emerytów w Poznaniu. Po śmierci w 2005 r został pochowany na cmentarzu przynależącym do parafii pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Będzinie (diecezja sosnowiecka)
