Ks. Stanisław Sapota - proboszcz parafii Kraszewice w latach 1945-1953

"Wystarczyła Ci sutanna uboga..."

  Pielgrzymka parafii Kraszewice na Jasnej Górze z księdzem Sapotą - 1948

 

 Ks. Stanisław Sapota ur. 15.09.1909 r. Pochodził z Sosnowca. Święcenia przyjął w 1936 roku. Pełnił funkcje wikariusza w Borownie w latach 1936 - 1938 r. a po 1938 w parafii Grodziec. Jego wojennych losów dotychczas nie ustaliłem.

Z dniem 1 marca 1945r. objął posługę w parafii Kraszewice.Tak opisał dzieje parafii kraszewickiej w okresie okupacji i po jej zakończeniu  (odpis z archiwum parafialnego - 26.11.1952 )

Po wybuchu wojny w roku 1939 i aresztowaniu kapłanów w powiecie wieluńskim również proboszcz Kraszewic ks. Franciszek Strugała został aresztowany . Wywieziono go następnie do obozu koncentracyjnego w Dachau  gdzie zmarł 2 kwietnia 1943 roku. ( ten zapis  wyjaśnia dlaczego na tablicy poświęconej księdzu Strugale jest błąd ). Z chwilą aresztowania proboszcza kościół został zamknięty i zapieczętowany. W tym czasie został doszczętnie ogołocony, sprofanowany poprzez rozsypanie Postaci Eucharystycznych od stopni ołtarza do zachrystii. Pod koniec wojny kościół został zamieniony na obóz dla Żydów, którzy ponad  2 miesiące byli całkowicie izolowani od świata. Po ich wywiezieniu kościół ponownie zamknięto. Po ukończeniu działań wojennych w powiecie wieluńskim dekretem Biskupa Ordynariusza dr. Teofila Kubiny został mianowany administratorem parafii ks. Stanisław Sapota, który przybył do Kraszewic 1 marca 1945 roku.

      Po oczyszczeniu wnętrza Kościoła rozpoczęła się normalna Służba Boża. Ciężkie to były chwile, czego dowodem niech będą fakty;  np.  w roku 1945 w  Wielkim Poście w Grobie P.J. wystawienie odbyło się w monstrancji z drewna wykonanej przez miejscowego stolarza  p. Saganowskiego, natomiast melchizedech wykonany został z łuski od kuli. Puszka do rozdzielania Komunii Świętej była szklana a kielich przerobiony z lichtarza na świece. 

( melchizedech - podstawka w monstrancji, zwykle w kształcie półksiężyca, podtrzymująca hostię )

Uroczystość I komunii św.  (około 1947)
Na zdjęciu ks. Stanisław Sapota oraz p. Władysław Jura ( pomagający przygotować dzieci do I Komunii Sw.)

Jednak dzięki ofiarności i zrozumieniu parafian wszelkie braki usunięto. Zaopatrzono kościół w szaty i naczynia liturgiczne. Zakupiono  także komplet ławek do kościoła, a w odlewni dzwonów we Wrocławiu zakupiono 2 nowe dzwony. Następnie  przystąpiono do wykończenia plebani, którą jeszcze przed wojną podniósł o piętro ks. prob. Strugała, który nie mógł dokończyć budowy. Wykończono więc całe I piętro, dając wewnętrzne ściany i tynki, schody, podłogi, okna, piece  i taras. Parter uporządkowano zwłaszcza salę parafialną i scenę. Po skanalizowaniu plebani i jej uprzedniej elektryfikacji ( energii elektrycznej bezpłatnie udziela  Józef Zabiegała.) zakończono remont. Budynki gospodarcze pokryto dachówkami, założono 1300 metrów bieżących siatki drucianej na cmentarzu i jako ogrodzenie ogrodu plebańskiego. Sad założony w latach 1945-46 stał się prawdziwa ozdobą parafii.

Po opuszczeniu parafii Kraszewice był proboszczem ( 1953-66) w Chełmie, w parafii pw. św. Mikołaja BW. Następnie ks. Stanisław Sapota duszpasterzował w Lututowie od 1966 do 1970 roku. Jego staraniem założono w kościele elektryczne ogrzewanie i zainstalowano zegar. Wieża kościelna została pokryta blachą a plebania odmalowana. Później powrócił do Sosnowca, do  parafii Chrystusa Króla w Sosnowcu Klimontowie gdzie zmarł w 1984 r. W czasie jego proboszczowania w latach 1970-84 ogrodzono plac kościelny i cmentarz oraz wyremontowano świątynię. Powszechnie znany jest fakt sprzedaży wygranego na loterii samochodu na potrzeby parafii. 
Pochowany na Cmentarzu parafii św. Tomasza Apostoła w Sosnowcu - Pogoni
Upamiętniony został w 2002 roku w klimontowskiej świątyni,  słowami  zapisanymi na kamieniu: "Wystarczyła Ci sutanna uboga. Człowiekowi wielkiego serca ks. Stanisławowi Sapocie za pomoc w szukaniu drogi do Boga - wdzięczni oazowicze".

Bibliografia:

archiwum parafialne ( wypis )

http://www.niedziela.pl/wydruk/9942/nd

elenchusy

Krótki biogram ks. Stanisława Sapoty ze strony parafii Lututów

"Kolejnym proboszczem parafii Lututów (1966 – 1970) był ks. Stanisław Sapota. Urodził się on 15 września 1909 r. w Sosnowcu. W 1931 r. został klerykiem Częstochowskiego Seminarium Duchownego w Krakowie i święcenia kapłańskie przyjął 21 czerwca 1936 r. Duszpasterzował jako wikariusz w parafiach: Grodziec, Borowno i Będzin, następnie został proboszczem w parafii Kraszewice, a później w Chełmie. Zniechęcony problemami z władzą komunistyczną w tejże placówce oraz dużą ilością prac gospodarskich poprosił biskupa o zmianę. Chciał pracować z parafii miejskiej, jednak władza ludowa nie wyraziła na to zgody, w związku z czym został on proboszczem w Lututowie. Zastał parafię dobrze zorganizowaną i uporządkowaną, zarówno pod względem gospodarczym, jak i duchowym, co było zasługą poprzedniego proboszcza.

Ks. Sapota nie był jednak tu proboszczem długo, bo jedynie 4 lata, ponieważ po kilku latach władze komunistyczne zgodziły się na miejską parafię dla niego. W 1970 r. przestał więc duszpasterzować parafię Lututów i został proboszczem w Klimontowie 3 czerwca 1970 r. Zmarł 14 listopada 1984 r."

Materiały zaczerpnięte z pracy magisterskiej  mgra Tomasza Ślęzak

za Duszpasterze i ich współpracownicy – Parafia św. Apostołów Piotra i Pawła w Lututowie (parafialututow.pl) dostęp na 22.06.2023

Z czasów duszpasterzowania ks. Sapoty zachowała się m.in. pamiątkowa płyta chodnikowa z 1948 r.

Betonowa tabliczka to fragment starego bruku, który znajdował się dawniej wokół kościoła w Kraszewicach. Sama płytka znajdowała się w bramie i informowała o dacie powojennego położenia płytek chodnikowych na kościelnym dziedzińcu.

W 2003 r. zainstalowano oświetlenie iluminacyjne oraz wymieniono stare płyty betonowe na starobruk  i wtedy ówczesny kościelny pozostawił płytkę z datą na pamiątkę obok kamienia węgielnego świątyni.

To również fragment naszego dziedzictwa materialnego. Tabliczka ma blisko 70 lat niesie z sobą pewną informację historyczną, która nie zapisana zniknie w pomroce dziejów. Warto zachować ją dla potomnych.

Fotografie i informacja dot. tabliczki  p. Magdalena Jeziorna

Ks. Wawrzyniec Roch Malinowski (1810-1872) - pierwszy proboszcz parafii Kraszewice

Ks. Wawrzyniec Roch Malinowski (1810-1872)

STARANIA TROSKI ZAWODY TU SWOJE KOŃCZĄ SWOBODY 

 kaplica cmentarna na cmentarzu w Kraszewicach

 Urodził się we wsi Kokoszki pod Błaszkami, z Jana i Juljanny z Leśniewskich Malinowskich.  Nauki pobierał w szkołach publicznych u OO. Bernardynów w Warcie, a następnie w Kaliszu. 13 września 1832 r. wstąpił do Seminarium Diecezjalnego we Włocławku. Tutaj otrzymał klerycką tonsurę i mniejsze święcenia (8 kwietnia 1833) od ks. Franciszka Pawłowskiego, biskupa Dulmeńskiego, wówczas sufragana i administratora diecezji Płockiej. Ukończywszy trzyletni kurs studiów teologicznych, przyjął w Płocku: subdiakonat 22, diakonat 25 i prezbiterat 29 marca 1835 r. z rąk ks. Wincentego Plejewskiego, biskupa Lingoneńskiego, sufragana płockiego. Już jako kapłan objął wikariat przy kościele w Brzeźniu, dekanacie sieradzkim dokąd otrzymał tytuł kanoniczny na wyższe święcenia. Zostawał na tej posadzie 14 lat, przy czym czas jakiś spełniał także obowiązki administratora pobliskiej parafii we wsi Klonowa. W 1854 r. przeszedł na probostwo do Giżyc, z filia Kraszewice. 

Ks. Wawrzyniec Roch Malinowski gdziekolwiek zostawał, umiał zjednać sobie miłość i przywiązanie. Już w seminarium pozyskał serca swoich profesorów i współkolegów.
W Kraszewicach urządził dla siebie plebanię natomiast w Giżycach dom plebański oddał w całości wikariuszowi. W r. 1866 przy regulacji duchowieństwa katolickiego w Polsce, w Kraszewicach ustanowiono oddzielną parafię, którą zarządzał właśnie do r. 1872 ostatni przysięgły proboszcz giżycki ks. Wawrzyniec Malinowski. Był zatem pierwszym samodzielnym proboszczem parafii Kraszewice (od 1867). Zasługi księdza znalazły uznanie władzy diecezjalnej, która go obdarzyła kanonią, następnie prałaturą kolegiaty oraz powierzyła mu urząd asesora generalnego konsystorza
w Kaliszu. Pod koniec jego życia; w 1871r. kościół w Kraszewicach został odnowiony i ustanowiono następujące odpusty: Aniołów Stróżów, Św. Katarzyny i Św. Rocha.

Ks. Malinowski zmarł 17 lutego 1872 w wieku 62 lat, zaledwie po kilku dniach  nagłej
 i ciężkiej choroby.  Został pochowany 21 lutego 1872 r w kaplicy na cmentarzu w Kraszewicach 

 tablica nagrobna

Donosząc o śmierci ks. Malinowskiego, Kaliszanin nr 15 wyraził wówczas powszechną opinię: „Był to kapłan wzorowy, człowiek zacny i światły, to tez zgon jego przyjęto w ogóle z wielkim smutkiem”.

Bibliografia biogramu:

Przegląd katolicki nr 12/ 1872 z 9/21 marca 1872, Tom 10 1872

Rocznik religijny wyznań chrześcijańskich w Królestwie Polskiém: na rok 1847

Ks. Bonawentura Pawliński proboszcz parafii Kraszewice (1872-1881)

Bonawentura Pawliński urodził się w Wieluniu 13 lipca 1813 r. w rodzinie mieszczańskiej.

Births (Akta urodzeń) 1812-1813 Kolegiata Wieluń s. 73 i 74

Wykształcenie początkowo odbierał w szkole prowadzonej przez księży pijarów w Wieluniu. Tą edukacje zakończył w 1830 roku. W 1832 roku wstąpił do seminarium diecezjalnego we Włocławku. Wyświęcony na kapłana w 1837 roku. Był to pierwszy kapłan, którego wyświecił ks. Bp Tomaszewski w swojej diecezji, w tym celu został umyślnie zatrzymany przez profesorów w seminarium. Po wyświeceniu przez pół roku pracował jako wikariusz w parafii iwanowickiej pod Kaliszem. Już w 1838 otrzymał probostwo w sąsiadującym z Iwanowicami, Stawie. Tak szybkie mianowanie proboszczem zawdzięczał łagodnemu usposobieniu, pilności w pracy i dbałości o porządek. Probostwo w Stawie było oparte jedynie na dochodach z gruntów rolnych, a zarówno kościół, plebania jak i budynki gospodarcze były bardzo zaniedbane. W ciągu pierwszych siedmiu lat skupił na pracy duszpasterskiej ale również naprawił kościół (przekładając dach) a wnętrze oczyścił, wybielił i wyposażył w niezbędne sprzęty. Wzniósł także murowaną dzwonnicę, otoczył murem cmentarz. Przy kościele wybudował także nowy murowany szpital i wyprosił u brata arcybiskupa Wolickiego fundusz na utrzymanie dwóch ubogich. Następnie przystąpił do budowy od podstaw nowych budynków gospodarczych i plebani i urządzenia sadu przy niej. Grunta plebańskie rozproszone w 40 kawałkach, droga dobrowolnych umów scalił w trzy pola. Wszystkie te dzieła nie byłyby możliwe beż życzliwej pomocy parafian w Stawie, u których ks. Pawliński pozostał w życzliwej pamięci. Udowodnili to licznie przybywając na pogrzeb kapłana do Kraszewic. Wszystkie dzieła ks. Pawlińskiego zasługują na szczególną uwagę zarówno ze względu na nieprzychylny stosunek władz do wydawania pozwoleń  na budownictwo kościelne jak również biednych parafian i niezamożne tamtejsze dwory. Posługę w Stawie pełnił 19 lat. Później krótko w 1858 był proboszczem w Kole.

Jego praca znajdowała uznanie władz kościelnych. W roku 1848 ks. Bonawentura Pawliński został przez biskupa Tomaszewskiego mianowany kanonikiem honorowym kaliskim. W roku 1857 biskup Marczewski zaszczycił go kanonia gremialną kolegiaty kaliskiej a w roku 1863 prałaturą tejże kolegiaty. W roku 1855 ks. Pawliński został asesorem konsystorza kaliskiego a później jego surogatem. Z kolei biskup Popiel zaszczycił go w 1878 r. prałaturą archidiakona kolegiaty.

Ks. Pawliński pełnił także do 1857 r. pełnił obowiązki dziekana dekanatu stawskiego a do 1862r. dekanatu kaliskiego. W 1871 był proboszczem w Chełmcach pod Kaliszem. Od 1872  obejmuje urząd proboszcza w Kraszewicach. Ostatnie 4 laty tej posługi przeżył sparaliżowany. 

Akta Konsystorza Generalnego Kaliskiego  z 5 sierpnia 1872

W tych trudnych chwilach pomoc niósł mu jego młodszy brat ks. Konstanty Pawliński, proboszcz w Brzeźnie w dekanacie sieradzkim.

Bonawentura Pawliński, prałat, archidiakon kolegiaty kaliskiej, sędzia surogat konsystorza kaliskiego zmarł w 68 roku życia i 44 roku kapłaństwa 20 października 1881w Kraszewicach. Pogrzeb odbył się 23 i 24 października 1881 przy licznym udziale duchowieństwa i parafian.

Akt zgonu ks. Bonawentury Pawlińskiego Z-156 USC Kraszewice

Bibliografia biogramu :

Przegląd Katolicki. 1881.11.17 R.19 nr 46  s. 750-751
Elenchusy: W-1849, 1872

Wiek : gazeta polityczna, literacka i społeczna. R. 10, 1882, nr 47

W tym samym roku parafianie z Kraszewic żegnali etatowego wikariusza ks. Maurycego Majorowicza lat 54 (Z-137/1881 USC Kraszewice).