Mapa ks. Czajkowskiego "Południowa część województwa sieradzkiego" z 1789 roku

Mapa ks. Czajkowskiego "Południowa część województwa sieradzkiego" z 1789 roku. Mapa jest  miejscami  niedokładna i pełna błędów. Natomiast zawiera bardzo dużo informacji historycznych tj. mnóstwo nazw miejscowości, nazwy niektórych wniesień, rzek i odnotowane na mapie ciekawostki związane z danym miejscem, czy też parafią.

 Ciekawostki:

1. Struga Kraszewicka nosi nazwę Łowicz

2. Rzeka Łużyca zapisana jest jako Łuczyca

3. Trakt z Grabowa, przez Kraszewice i Kuźnicę Grabowską odbija nie w kierunku Czajkowa lecz na północ w kierunku Sieradza.

4. Istniał trakt z Klonowej przez Klon do Grabowa

Informacje z interesującego nas okresu o parafii Kraszewice znajdujemy w „Regestrze Diecezjów" księdza Czaykowskiego. Powstał on w związku z ankietą rozesłaną do proboszczów kilku diecezji na polecenie arcybiskupa gnieźnieńskiego Michała Poniatowskiego. Jest to wykaz miejscowości należących do poszczególnych parafii z podaniem nazwisk ich właścicieli lub nazw instytucji – posesorów.  Jest jedynym źródłem o charakterze masowym, dostarczającym informacji o własności osad w końcu XVIII w., wyjątkowym ze względu na wiarygodność, szczegółowość i masowość (ok. 18.800 miejscowości, w tym osad drobnych, mających charakter gospodarczy np. młynów, karczem czy folwarków).

W tym swoistym przewodniku po dawnych majątkach ks. Czaykowski wymienia parafię Kraszewice lokalizując ją w województwie sieradzkim, powiecie ostrzeszowskim, ziemi wieluńskiej, diecezji gnieźnieńskiej i dekanacie kaliskim. Do parafii należały tylko cztery wsie: Czaykowo, Głuszyna, Kraszewice i Kuźnica. Wszystkie te wsie należały wówczas do jednego właściciela - księcia Michała Hieronima Radziwiłła, kasztelana wileńskiego.

Zródło:  https://polona.pl/item/poludniowa-czesc-wojewodztwa-sieradzkiego,ODc5NzM0Mw/0/#info:metadata

Ks. Franciszek Salezy Czajkowski opracował 1778 topograficzną mapę diecezji płoc, uzupełnioną 1779 wynikami ankiety terenowej; 1783-86 pracował w zespole kartografów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, wykonując mapy woj. krakowskiego (1783), sand. (1786) i  sieradzkiego (pozostały w rpsie); ponadto 1786-95 opracował mapy diecezji krak., chełmsko-lubelskiej, gnieźn. (zaginione)
za  https://www.eduteka.pl/doc/czajkowski-czajkowski-franciszek-salezy-ks

Szlaki rowerowe Wielkopolski

Muzeum w Kuźnicy Grabowskiej - Materiał Telewizji Proart (2013)

Fragment drugiego odcinka serii "Szlaki Rowerowe Wielkopolski" malowniczymi zakątkami powiatu ostrzeszowskiego. Prowadzi dziennikarka Telewizji Proart p. Anna Grzesiak.

 

O ptasiej etymologii nazwy Czajków i "ptasich" nazwiskach

 Okres wakacyjny sprzyja obserwacji przyrody. Warto przyjrzeć się naszym skrzydlatym braciom.      
 Na terenie Czajkowa w dolinie rzeki Lużycy znajdowały się niegdyś bagna porośnięte szuwarami i tatarakami, w których gnieździło się dużo ptaków, a wśród nich czajki. Często stąd wysuwano pomysł na etymologie nazwy miejscowości. Bardziej wiarygodne wydaje się wywodzenie nazwy od nazwiska Czajka występującego na tym terenie jeszcze w II połowie XX wieku. Tadeusz Wojciechowski (1838-1919) polski historyk, twierdził że końcówki ów, in, yn, dodawane do nazw osób oznaczały własność tego, który miejscowość posiadał. Na pytanie czyj w tej miejscowości grunt, ziemia, dom, - padała odpowiedz: Czajków grunt, dom, ziemia,  co oznaczało, że należy do rodu Czajków. W wieku XVI w. pisano Czaykow a w XVIII w. także Czaykowo.
Kilkanaście lat temu czajki, te skrzydlate powróciły na nasze tereny. Jest to spowodowane tym,  że łąki są zdecydowanie mniej nawożone i użytkowane. Czajka słusznie zatem znalazła się w herbie Czajkowa.
 Bogaty i wielobarwny jest zbiór nazwisk polskich, utworzonych od nazw ptaków.
 Przeglądając akta metrykalne parafii Kraszewice z XIX wieku zwróciło moją uwagę liczne występowanie na tym terenie szeregu nazwisk o pochodzeniu „ptasim”: Jaskuła, Szczygieł, Ptak, Gil, Wróbel, Sikora, Bąk, Dzięcioł, Jerzyk, Jastrząb, Żuraw i inne. W okolicy występują także nazwy osad np Dzięcioły, Żuraw.

                                                        Rzeka Łużyca (-2010)

Herb Czajkowa za Wikipedią