Pamięci śp. dr Andrzeja Krzaka

Wspomnienie o śp. dr Andrzeju Krzaku – wybitnym mieszkańcu Kuźnicy Grabowskiej

Pamięć o wybitnych mieszkańcach Kuźnicy była i pozostaje ważnym elementem kształtowania lokalnej tożsamości. Śp. dr Andrzej Krzak był postacią, której dokonania będą inspirowały kolejne pokolenia. Jego życie i działalność stanowiły wzór do naśladowania, a my – jako nauczyciel i wychowawca – starałem się przekazywać tę wiedzę młodzieży, budząc w niej dumę z własnych korzeni.

Jednym z przykładów takiej edukacji była praca uczniowska z 1999 roku, w której młodzi ludzie zgłębiali dorobek wybitnych kuźniczan. Poprzez badanie historii lokalnej, analizę dokumentów i rozmowy z mieszkańcami, uczniowie nie tylko poznawali przeszłość swojej miejscowości, ale także rozwijali poczucie więzi z jej historią i tradycją. To właśnie takie inicjatywy sprawiają, że pamięć o zasłużonych osobach, takich jak dr Andrzej Krzak, nie zanika, lecz trwa, inspirując kolejne pokolenia do dalszego rozwoju i troski o dziedzictwo lokalne.

 

(poprawnie: Józefa Stacherzak)

Także biogram Andrzeja Krzaka Na Wikipedii

Pamiątka z tajnego nauczania w Kuźnicy Grabowskiej – Władysław Jura (1892-1964)

22 marca przypada Dzień Upamiętnienia Tajnego Nauczania, który służy upamiętnieniu polskich nauczycieli oraz uczniów prowadzących działalność edukacyjną w tajemnicy podczas okupacji niemieckiej i radzieckiej. W tamtych trudnych czasach edukacja była nie tylko formą oporu, ale także nadzieją na przyszłość – sposobem na pielęgnowanie tożsamości narodowej i kultury. Polecam lekturę publikacji Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej. (wystarczy kliknąć w okładke poniżej)

85. rocznica Zbrodni Katyńskiej

W 85. rocznicę zbrodni katyńskiej Senat RP jednogłośnie zaapelował o pamięć o wszystkich bestialsko zamordowanych obywatelach Rzeczypospolitej. To ważny moment refleksji nad naszą historią i hołd dla tych, którzy oddali życie za Ojczyznę.

Z tej okazji polecam moją publikację z 2015 roku, dostępną na platformie Regionalia Ziemi Łódzkiej. Wspominam w niej m.in. zmarłego wybitnego kuźniczanina, Senatora RP dr. Andrzeja Krzaka, fundatora tablicy katyńskiej, któremu oddaję hołd. Zapraszam do lektury i wspólnej pamięci !

wystarczy kliknąć poniżej na okładke

Kuźnica Grabowska i Kraszewice w 1917

 Żródło: Polen  Adressbuch für Industrie, Handel und Landwirtschaft 1917 s. 437

34 numer Ostrzeszowskiej Kultury - o herbie Ostrzeszowa

 

Konferencja naukowa w Kuźnicy Grabowskiej -17 marca 2025

 

Agronomówka w Kuźnicy Grabowskiej (1962)

Agronomówka to dawne określenie budynku mieszkalno-biurowego, w którym pracował i często mieszkał agronom – specjalista zajmujący się doradztwem rolniczym. Tego typu budynki były szczególnie popularne w Polsce w okresie PRL-u, kiedy agronomowie pełnili kluczową rolę w rozwoju rolnictwa, wspierając lokalnych rolników wiedzą na temat upraw, nawożenia i nowoczesnych technologii rolniczych. Agronomówki zazwyczaj miały prostą, funkcjonalną architekturę i były położone w pobliżu terenów wiejskich, gdzie agronom mógł łatwo kontaktować się z rolnikami. Współcześnie wiele z tych budynków zmieniło swoje przeznaczenie.

 

Gromada Kuźnica Grabowska (1960)

 W 1960 roku Głos Wielkopolski informował o dynamicznym rozwoju Głuszyny, Jeleni i Kuźnicy Grabowskiej. Mieszkańcy tych miejscowości aktywnie angażowali się w modernizację swojej okolicy. Prace obejmowały telefonizację, budowę i remonty dróg oraz wzniesienie śluzy na rzece Łużycy. Inwestycje te znacząco poprawiły warunki życia oraz usprawniły komunikację i gospodarkę wodną w regionie.

Zródło: Głos Wielkopolski. 1960.06.29 R.16 nr154 Wyd.AB

Obchody 150. rocznicy bitwy pod Kuźnicą Grabowską (1863-2013)

W nawiązaniu do zbliżającej się rocznicy bitwy pod Kuźnicą Grabowską, przywołuję moją publikację z 2023, w której opisałem obchody 150. rocznicy. Serwis fotograficzny od 24 str. ( nie trzeba się logować trzeba przewinąc w dół) 

Telegram z Auschwitz - pamięci Bronisława Ilskiego (1913-1942)

Zachęcam do dzielenia sie pamiątkami dla zachowania naszej narodowej pamieci historycznej. Tą niezwykłą, tragiczną pamiatką podzielił się ze mną p. Leon Owczarek*  Telegram z niemieckiego Obozu Kontrencyjnego Auschwitz. Zaadresowany do siostry babci p. Leona Owczarka, Bronisławy Żelaznej z domu Ilskiej, zamieszkałej w 1942 roku Kaliszu. Informuje o śmierci jej brata Bronisława. podpisał Komendant Obozu (bez podania imienia i nazwiska) Kim był Bronisław Ilski? urodził się Kuźnicy Grabowskiej 1 listopada 1913 roku. Był synem Józefa Ilskiego (ur. 1867) i Antoniny z Małeckich (1870-1941). Miał ośmioro starszego rodzeństwa (Katarzyna 1890–1973, Józef ur. 1893, Marianna ur. 1895,  Antoni 1897–1973, Józefa 1900–1901, Stefan  ur.1902, Stanisława  ur. 1905, Bronisława ur.1908) Do KL Auschwitz został przewieziony 14 maja 1942. Wczesniej więziony był w Łodzi. Z akt obozowych dowiadujemy się, że zawodu był fryzjerem. Otrzymał wiezienny numer  35441. Zmarł 9 lipca 1942. Siostrę powiadomoino dwa dni później, 11 lipca 1942 Tak wyglądał jego niewola w obozie: Do Oświęcimia transport przyjechał tuż po północy 14 maja 1942 roku. Wyładunek transportu nastąpił najprawdopodobniej na tzw. starej rampie za stacją kolejową w Oświęcimiu. Tam miało miejsce tradycyjne „powitanie” przez esesmanów. Oślepieni światłem reflektorów więźniowie byli przy dzikich wrzaskach swoich oprawców wyrzucani z wagonów, bici kolbami karabinów i szczuci psami. Wielu z nich zostało dotkliwie pogryzionych przez psy. Po uformowaniu kolumny esesmani popędzili więźniów do odległego o około dwa kilometry obozu macierzystego, cały czas krzycząc na nich, bijąc i szczując psami. Na resztę nocy więźniów umieszczono w drewnianym baraku, który nie posiadał podłogi i był za mały na pomieszczenie tak dużej liczby ludzi. W tych warunkach nie mieli oni żadnych możliwości wypoczynku, ani tym bardziej opatrzenia ran. Rankiem 14 maja 1942 roku rozpoczęła się rejestracja przybyłego transportu. 298 Polakom nadano numery od 35363 do 35660 oraz kategorię więźniów politycznych. Każdy z nich musiał przyszyć na wyznaczonym miejscu ubrania obozowego dwa czerwone trójkąty z literą „P”, będące symbolem więźnia politycznego narodowości polskiej, oraz dwa kawałeczki białego płótna z wytłoczonym numerem obozowym. Po zakończeniu procedury rejestracji przed więźniami przebranymi już w obozowe pasiaki i ustawionymi w szeregi pojawił się Schutzhaftlagerführer Hans Aumeier, który oświadczył im, żeby wybili sobie z głowy mrzonki o wolności, ponieważ Polska już nigdy więcej się nie odrodzi. Poinformował także, że ich obowiązkiem jest praca dla zwycięstwa Trzeciej Rzeszy, a wszelkie jej zaniedbywanie lub sabotowanie będzie karane śmiercią. Następnie więźniów skierowano do bloku 11. Jeszcze 17 maja 1942 roku, po pobieżnym przeglądzie lekarskim, cały transport przydzielono do komanda Buna w Monowicach i kilka dni później przeniesiono do innych bloków. Do czasu utworzenia w Monowicach, kilka miesięcy później, pierwszego podobozu oświęcimskiego Buna, więźniowie musieli dochodzić pieszo do pracy w odległych o siedem kilometrów Monowicach i wracać stamtąd również pieszo. W niektórych dniach byli dowożeni pociągiem towarowym. W Monowicach więźniowie pracowali przy budowie zakładów' Buna-Werke, należących do koncernu IG Farbenindustrie. Wykonywali tam ciężkie prace budowlane, polegające na niwelacji terenu, kopaniu rowów pod fundamenty, przenoszeniu worków z cementem z dowożącej go kolejki wąskotorowej na plac budowy, robotach betoniarskich, murarskich, ślusarskich, donoszeniu żelaza zbrojeniowego i gięciu profili zbrojeniowych. Bardzo ciężka praca fizyczna trwająca przez cały dzień, głodowe racje żywnościowe, brutalne traktowanie ze strony więźniów funkcyjnych i esesmanów, wreszcie szalejąca latem 1942 roku w obozie epidemia tyfusu plamistego, zdziesiątkowały więźniów omawianego transportu. Od maja do września 1942 roku zginęło ich około 200 Żródło: ofiary.auschwitz.org/transports/561 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau od 1991 roku tworzy źródłową bazę danych ofiar obozu. Powstaje ona w oparciu o oryginalne dokumenty SS. Znaleźć można tam informacje o Bronisławie Ilskim urodzonym w Kuźnicy Grabowskiej Ilski, Bronisław (numer więźniarski: 35441) urodzony: 1913-11-01, miejsce urodzenia: Kuźnica Grabowska, zawód: fryzjer

Losy:
1. przywieziony do KL Auschwitz 14.5.1942 r. z więzienia w Łodzi, zginął 9.7.1942 w KL Auschwitz,
 Źródło: http://www.auschwitz.org/muzeum/informacja-o-wiezniach/

Podstawa informacji:

1. Leichenhalle

2. Sterbebücher

3. Stärkebuch

4. wielkopolska księga pamięci 

Także mozna poczytać

Transporty Polaków do KL Auschwitz z Kalisza 2 maja 1941 roku i z Łodzi 14 maja 1942 roku

* (dla czytelników spoza regionu, zasłużony dla Kuźnicy Grabowskiej, wieloletni sołtys tej miejscowości).

162. rocznica wybuchu powstania styczniowego

Kartka z Kalendarza. 162. rocznica wybuchu powstania styczniowego. Bitwa pod Kuźnicą Grabowską miała miejsce 26 lutego 1863. Dwanaście lat temu kuźnicka  szkoła w 150. rocznicę bitwy wydała publikację  o tym wydarzeniu. Można ją przeczytać lub pobrać na Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej (klikając obrazekj) lub bibliotece cyfrowej Regionalia Ziemi Łódzkiej.

Bohaterowie ognia z Kuźnicy Grabowskiej - pamięci Antoniego Kędzi (1932)

Straż Ogniowa istnieje w Kuźnicy Grabowskiej od 1918 roku. Strażacy od ponad wieku niosą niezastąpioną pomoc mieszkańcom regionu w najtrudniejszych chwilach.

W czerwcu 1932 roku w Bigosach (gm. Kuźnica Grabowska) dwaj mieszkańcy zostali przyciśnięci płonącymi belkami, z których jeden – 24-letni strażak Antoni Kędzia – zmarł po ciężkich cierpieniach w szpitalu.

To tragiczne wydarzenie  odbiło się szerokim echem w prasie

 Bohaterowie ognia, „Nowy Kurjer” 15 VI 1932, nr 135, s. 7.

Kurier Poznański 1932.06.14 R.27 nr265

Wielkopolanin 1932.06.16 Nr56

Nasza Chodzież: dziennik poświęcony obronie interesów narodowych na zachodnich ziemiach Polski 1932.06.16 R.3(10) Nr136

Mistrzostwa łyżwiarzy powiatu ostrzeszowskiego 1964

 Trudno to sobie dziś wyobrazić ale 61 lat temu odbywały się mistrzostwa powiatu ostrzeszowskiego  w jeżdzie szybkiej na lodzie. Reprezentująca Kuźnicę Grabowską M. Palat została wtedy wicemistrzynią powiatu na dystansie 300 m młodziczek. W zawodach wzieło udział 132 zawodników.

Żródło: Express Poznański 1964.01.23 Nr 19

W hołdzie żołnierzom wojny obronnej 1939 (7) - Jan Skiba

                                                     Kapral Jan Skiba (1913 -1991)

Syn Marcina i Marii Skiba (z domu Manasterska). Urodził sie 6 lipca 1913 w Łankach Małych (pow. Bóbrka). Ukończył Szkołę Powszechną 7-klasową w Bóbrce. W latach 1928-1932 uczęszczał do szkoły zawodowej we Lwowie i uzyskał zawód ślusarz-mechanik. 

        W 1934 roku został powołany przez wojskową komisję lekarską w Wieluniu, gdzie otrzymał kategorię wojskową „a”. Od 10 lutego 1935 roku służył, jako nastawniczy kanonier, odbył kurs kierowców samochodowych w 1p.ap.L i służył 3 miesiące, jako kierowca samochodowy. Od 30 sierpnia 1935 roku uczęszczał do Szkoły Podoficerskiej 1.p.ap.L., - kanonier. 27 lutego 1936 roku otrzymał awans do stopnia bombardiera. Pełnił stanowisko kierowcy samochodowego – instruktor w 1p.ap.L i otrzymał awans na stopień kaprala. Odbywał służbę nadterminową w 6d.ap.L 17 października 1937 roku zwolniony na własne żądanie do rezerwy. 

W 1937 roku na podstawie świadectwa ukończenia szkoły złożył egzamin czeladniczy w rzemiośle ślusarskim przy Izbie Rzemieślniczej we Lwowie 

 W tym samym roku wstąpił do Związku Zawodowego Pracowników Spółdzielczych RP

W 1938 roku ukończył kurs spawania i cięcia metali urządzony przez Instytut Przemysłowy dla Małopolski Wschodniej we Lwowie. Podjął pracę w warsztatach głównych PKP we Lwowie. 

Od 10 marca 1939 roku spędził 6-tygodni na ćwiczeniach rezerwy w 6.d.ap.L, jako kapral kierowca samochodowy. 2 sierpnia 1939 roku został powołany do 6.dp.L we Lwowie do działań wojennych, jako kierowca samochodowy. 

            Działania wojenne przeprowadzał w okolicach Radomia, Skarżysko-Kamiennej, i Iłży. 2 października 1939. schwytany w lasach w okolicach Ostrowca Świętokrzyskiego i zabrany do niewoli niemieckiej w obozie 13A w Norymberdze 10 marca 1941 roku uciekł do Lwowa, gdzie po krótkim czasie został schwytany przez Gestapo i więziony na ul. Łąckiego. Następnie więziony w areszcie śledczym na ul. Montelupich w Krakowie, gdzie zachorował na tyfus. 

        W lipcu 1942 roku z uwagi na zawód mechanika został przydzielony do pracy w zakładzie samochodowym we Wrocławiu na Schwerinstrasse 10 (dziś ulica Skwierzyńska) i tam został do końca wojny. 

        Pracując na wyjazdach poznał swoją późniejszą żonę Jadwigę Klimek, która znajdowała się na przymusowych pracach u niemieckiego rolnika w Trzebnicy. Po wojnie wrócili w rodzinne strony Jadwigi - do Czajkowa. Zatrudnił się w młynie w Kuźnicy Grabowskiej, gdzie otrzymał mieszkanie i osiedlił się na stałe. 

Ze służby wojskowej został zwolniony 17 grudnia 1949 roku.

7 grudnia 1988 został odznaczony: Medalem za udział w wojnie obronnej 1939

Zmarł 2 maja 1991. Pochowany na cmentarzu parafialnym Czajkowie.

Zródła

[1] Biogram na podstawie opracowania wnuka Przemysława Sobczaka

[2] Książeczka wojskowa nr 0472512 wystawiona w Wieluniu 17 grudnia 1949

[3] Legitymacja 167-88-96 MW z 7 grudnia 1988 wydana przez Przewodniczącego Rady Państwa

4 Jadwiga Skiba, Jan Skiba, Jasiu Skiba. Cmentarz parafii św. Stanisława Biskupa w Czajkowie - eCmentarze

W hołdzie żołnierzom wojny obronnej 1939 - Leon Owczarek

 Starszy szeregowy Leon Owczarek (1916-1999)

Leon Owczarek urodził się 25 marca 1916 roku w Kuźnicy Grabowskiej jako syn Wawrzyńca i Marianny z domu Wieczorek.

Brał udział w wojnie obronnej w dniach od 1 września do 23 września 1939. 

Leon Owczarek, żołnierz Lądowej Obrony Wybrzeża w 1939 roku, służył w 23. Dywizji Piechoty w ramach Armii "Pomorze". Żołnierze tej dywizji, w tym jednostki stacjonujące w rejonie Wybrzeża, byli zaangażowani w obronę Gdyni, Kępy Oksywskiej oraz innych kluczowych pozycji w pasie nadmorskim.

Skład dywizji w dużej mierze opierał się na żołnierzach rezerwy. 23. Dywizja Piechoty walczyła na kilku kluczowych odcinkach frontu. Jednostki dywizji broniły przepraw przez Wisłę i starały się opóźniać marsz wojsk niemieckich w głąb Polski. Mimo początkowego oporu musiały wycofać się pod naciskiem przeważających sił niemieckich. Po wycofaniu się na Wybrzeże część oddziałów dywizji wzięła udział w obronie Gdyni. Najbardziej znany epizod to heroiczna obrona Kępy Oksywskiej, gdzie żołnierze bronili się do 19 września, mimo przewagi niemieckiej i braku zaopatrzenia. Po wielodniowych walkach na wybrzeżu resztki sił 23. Dywizji Piechoty zostały zmuszone do kapitulacji. Wielu żołnierzy trafiło do niewoli, ale część podjęła działania w konspiracji.

Dywizja Piechoty, mimo trudnej sytuacji, odegrała ważną rolę w opóźnianiu działań niemieckich, co pozwoliło na lepsze przygotowanie innych jednostek polskich w rejonie Pomorza i centralnej Polski. Bohaterska postawa jej żołnierzy, zwłaszcza w rejonie Gdyni i Kępy Oksywskiej, stała się symbolem oporu przeciw przeważającym siłom wroga.

Według relacji syna Leona, często śpiewał on piosenki typu "Morze, nasze morze" i opowiadał o walkach na Oksywiu.

Potem do 1 grudnia 1939 jako jeniec przebywał w obozach jenieckich[1] [2]. 

W 1983 roku został odznaczony medalem za udział w wojnie obronnej 1939[3] oraz odznaką za zasługi Związku Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych[4].

Leon Owczarek po wojnie prowadził własny sklep a następnie w wyniku zmian ustrojowych był budowniczym i wieloletnim prezesem Gminnej Spółdzielni Samopomocy Chłopskiej w Kuźnicy Grabowskiej.

Odznaczony:

• Medalem za udział w wojnie obronnej 1939

• Odznaką Zasługi Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więżniów Politycznych

Leon Owczarek zmarł 23 lutego 1999 i został pochowany na cmentarzu w Kraszewicach[5]

 

Źródła:

---

[1] Zaświadczenie Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD w Kaliszu nr 453764 z dnia 7 lipca 1978

[2] Zaświadczenie Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych nr 242990 z dnia 15 lipca 1993

[3] Legitymacja nr 601-83-80 MW z 24 sierpnia 1983 podpisana przez Przewodniczącego Rady Państwa

[4] Legitymacja nr 10737/98 podpisana 2 lipca 1998 w Warszawie przez Prezesa Zarządu Głównego ZKRPiBWP

[5] Cmentarz parafialny Kraszewice