Raporty z okresu powstania styczniowego

W nawiazaniu do jutrzejszej rocznicy bitwy pod Kuźnica Grabowską 

Patrol powstańczy - obraz Maksymiliana Gierymskiego, Autor - Wikipeda/CC

Raport wójta gm. Ostrów Kaliski do Naczelnika Powiatu Kaliskiego o pobycie powstańców i rekwizycji przeprowadzonej przez powstańców na probostwie

Ostrów Kaliski 14/26 II 1863

Nr 125. Po kilkudniowej niebytności powstańców w okolicy gminy tutejszej, a mianowicie Kuźnicy Grabowskiej, z liczby kilkudziesięciu składających się, gdzie i w gminie tutejszej częściowo to jest dwóch lub trzech osób okazują, o czym niżej podpisany ma zaszczyt donieść Wielmożnemu Naczelnikowi Powiatu, przy dołączeniu kopii odezwy ks. proboszcza parafii Kraszewice i Giżyce o zabranej spiżarni do żywności i parę koni z wozem.

Jednocześnie zdano raport Jaśnie Wielmożnemu Naczelnikowi Wojennemu.

NPK, sygn. 804, k. 483-483v, oryg., rkps.

1. Spiżarnia – tu domowe zapasy żywności.

Raport Naczelnika Powiatu Kaliskiego do Gubernatora Cywilnego Warszawskiego o pojawieniu się powstańców w okolicach Kuźnicy Grabowskiej

Kalisz 15/27 II 1863

Nr 4597. Na zasadzie raportu wójta gminy Ostrów Kaliski mam honor J. W. Gub[ernatorowi] Cyw[ilnemu] donieść, że obecnie w gminie tej częściowo po kilku pojawia się powstańców uzbrojonych, którzy w liczbie kilkudziesięciu przebywają, głównie w okolicy dóbr Kuźnica Grabowska w powiecie wieluńskim. Nadto powstańcy ci proboszczowi parafii Kraszewice i Giżyce zabrali spiżarnię i parę koni z wozem, jak dołączone w kopii zawiadomienie tegoż proboszcza przekonywa.

NPK, sygn. 804, k. 484, minuta, rkps.

1. Pod Kuźnicą Grabowską 26 II 1863 r. doszło do starcia oddziału Józefa Oksińskiego z przeważającymi siłami rosyjskimi. W czasie odwrotu powstańcy stracili 11 zabitych i 20 rannych (por. J. Oksiński „Wspomnienia z powstania polskiego 1863-1864”, Warszawa 1965, s. 93-99"

Żródło: MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE DO DZIEJÓW POWSTANIA STYCZNIOWEGO W ZASOBIE ARCHIWUM PAŃSTWOWEGO W KALISZU Wybór i opracowanie Grzegorz Waliś

Wspomnienie Ireneusza Janasa (1936 - 2019) - wybitnego muzyka rodem z Czajkowa

Ireneusz Wincenty Janas urodził się w Czajkowie 5 kwietnia 1936 roku jako syn Franciszka Janasa 
i Pelagii z Zapolnych. W miejscowym kościele został ochrzczony 31 maja 1936.

W roku 1942 wraz z rodzicami Pelagią i Franciszkiem oraz młodszym rodzeństwem tj. siostrą Magdaleną ur 1938 (lat 4) i bratem Grzegorzem ur. 1941 (lat 1) zostali przymusowo wysiedleni do Niemiec, Jako 6-cio letni chłopiec opiekował się młodszym rodzeństwem podczas gdy rodzice pracowali w majątku Niemca o nazwisku Weber. Rok później, w roku 1943 na świat przyszła najmłodsza siostra Anna, w miejscowości GORKAU gdzie mieszkała i pracowała rodzina Janasów. (Porodu nie chciała odebrać żadna Niemka,  Franciszek jechał szybko rowerem szukać polskiej akuszerki). Podczas, gdy rodzice ciężko pracowali w polu, dzieci były często zdane same na siebie. Starsze rodzeństwo opiekowało się malutką Anną, która zamiast w  łóżeczku leżała w koszu na bieliznę. Ireneusz jako tak młode dziecko wykazywał się niezwykłą dojrzałością i inteligencją. Jako 6/7 letni chłopiec znał już wtedy język niemiecki ze słyszenia i przekazywał rodzicom usłyszane w niemieckim radiu wiadomości dotyczące wojny.  W roku 1945 cała rodzina wozem konnym ciągniętym przez woły  wróciła do Polski do miejscowości Czajków do pozostawionego przed wysiedleniem domu. 

Od najmłodszych lat wykazywał się talentem muzycznym, który prawdopodobnie odziedziczył po swojej mamie Pelagii Janas z domu Zapolnej, która należała do chóru kościelnego w Czajkowie i  wykonywała tam partie solowe. Ponadto Ireneusz posiadał "słuch absolutny", który posiada jedynie kilka procent ludzi na świecie, 

 W klasie VI w 1949 roku brał czynny udział w Orkiestrze Strażackiej wraz ze swoimi wujkami z których troje było z rodziny Ciochoszów: Stefan, Jan, Eugeniusz, Tadeusz Zapolny i Adam Borecki (pierwszy z lewej). Na załączonym zdjęciu chłopiec pierwszy po prawej ułożony na ziemi to Ireneusz. (10.IV 1949)

Po ukończeniu Szkoły Podstawowej podjął naukę w Liceum Muzycznym w Łodzi. Ukończył w latach 1955-1960 Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną we Wrocławiu i otrzymał tytuł dyplomowanego  artysty muzyka na puzonie, w latach 1960-1963 również PWSM otrzymał tytuł Magistra Sztuki, specjalizacja: Prowadzenie Zespołów Wokalno- Instrumentalnych.  

Podjął pracę w Filharmonii Wrocławskiej. Jego instrumentem zawodowym był puzon. Brał udział w licznych koncertach zagranicznych i krajowych. 

Na zdjęciu z koncertu Ireneusz jest w drugim rzędzie, pierwszy z lewej. 

Zawsze z sentymentem wspominał swój rodzinny Czajków. Interesowały go losy orkiestry dętej w Czajkowie. Był osobą skromną, nigdy nie chwalił się swoimi sukcesami. Całe życie poświęcił muzyce, która była jego powołaniem. 

Z kolegami z filharmonii, prawdopodobnie po koncercie, Ireneusz pierwszy z prawej 

Chętnie wracał do Czajkowa, gdzie odwiedzał swoją siostrę Annę Trzeciak. Zajmował się ogródkiem, gdzie zawsze miał piękne owoce i warzywa.  Znajdował także upodobanie w grzybobraniu. 

Zmarł 26.09.2019 r. Miał żonę Hildegardę Naczyńską- Janas i dwie córki: Alicję i Gabrielę.  

Upamiętnienie

10 czerwca 2022, w związku z 75 rocznicą powstania szkoły muzycznej odbyła się uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy w sali koncertowej, której nadano imię "Ireneusza Janasa". Uczestnicy wydarzenia zapoznali się również z  prezentacją ze zdjęciami i wspomnieniami o Ireneuszu Janasie. To duże wyróżnienie dla urodzonego w Czajkowie muzyka, którego nie miał okazji  dożyć. 

Poniżej zdjęcia z uroczystości 

Na zdjęciu wdowa po Ireneuszu, Hildegarda Janas

Treść tablicy 

Ireneusz Janas był puzonistą, nauczycielem Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia im. Ryszarda Bukowskiego we Wrocławiu w latach 1964-2004. Zapamiętany został jako oddany pedagog i wieloletni wicedyrektor szkoły oraz zasłużony działacz kultury. 

Poniżej odznaczenia, którymi został uhonorowany.

Serdeczne podziękowania za podzielenie się materiałami dla córki Ireneusza Janasa,  p. Gabrieli  Mohlek oraz p. Igi Włodarczyk.

Rabunek i zbrodnia - Mielcuchy 1884

Za każdą sprawą kryminalną stoi ludzka tragedia. Przypadek dotyczy Mielcuch i roku 1884.

Źródło: Kaliszanin, gazeta miasta Kalisza i okolic, 25 kwietnia 1884, s.2

Historia drugiej i trzeciej światyni w Kraszewicach

Część druga - m.in. o tym jak budowano kraszewicką świątynie w 140 lat temu.

Źródło: Kaliszanin, gazeta miasta Kalisza i okolic, 15 grudnia 1885, s.2

O pierwszej kapliczce (ok. 1610) i wydzieleniu parafii (1655) w Kraszewicach

W czasach kiedy parafie są łączone tekst o tym jak nasi przodkowie zabiegali o ustanowienie parafii.

Źródło: Kaliszanin, gazeta miasta Kalisza i okolic, 15 grudnia 1885, s.2

Nasz region za czasów króla Jana III Sobieskiego

Lata 1674-1676 to początki panowania króla Jana III Sobieskiego. 350 lat temu "nasza" Kuźnica nosiła wtedy miano Kraszowska i miała 45 mieszkańców. Dla porównania Czajków z młynarzami zamieszkiwały 62 a Kraszewice 114 osoby. Na tym terenie starostwa grabowskiego nie zamieszkiwała szlachta a jedynie osoby pochodzenia plebejskiego. W Polsce podatek pogłówny (od osoby) wprowadzony został w XVI wieku.

Portret Jana III Sobieskiego, 1673–1677 Przypisywany Daniel Schultz - pl.pinterest.com

Źródło: Skarb, T.2, Regestr pogłównego prowincyi wielkopolskiey 1674-1676 s. 223 ( Biblioteka Cyfrowa Muzeum Narodowego w Krakowie)

Ksiądz Tadeusz Józef Małolepszy - wspomnienie

Wspomnienie - autor  Jerzy Kościelniak

                                                                Kraszewice ok. 2010

Poznałem wspaniałego, życzliwego, radosnego, zawsze służącego pomocą innym, kapłana, księdza Tadeusza Małolepszego. Poprosiłem go, czy mógłby przekazać kilka informacji o sobie. Wyraził zgodę. Z rozrzewnieniem wspomina swoją drogę do kapłaństwa.

          Ksiądz Tadeusz Józef Małolepszy, syn Stefana i Władysławy, przyszedł na świat w dniu 27 czerwca 1941 r w Rzerzęczycach. Ma dwóch braci i siostrę. Jego brata Zbigniewa Małolepszego zamieszkałego w Rzerzęczycach poznałem osobiście. Świadectwo maturalne uzyskał w 1961 r w Liceum Pedagogicznym w Częstochowie przy ul Jasnogórskiej 8. Liceum to powstało w 1945 r i tworzyło swoją historię do 1968 r. Jednak utrzymywał i utrzymuje żywe kontakty z kolegami z Liceum. W dniu  29 września 2001 r odbył się II Zjazd Absolwentów Liceum Pedagogicznego. Mszę świętą w dniu zjazdu w kościele św. Jakuba celebrował bp Antoni Długosz w asyście ks. Tadeusza Małolepszego i proboszcza tej parafii ks. Józefa Pranelaka / 1/.   

          Tego samego roku, we wrześniu 1961 r wstąpił do Częstochowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie. Wspomina z satysfakcją i radością wykładowców tej uczelni i zmarłego  nagle w 1962 r rektora ks. Juliana Nowaka i jego następcę ks. dr Władysława Kasprzaka. W tym samym czasie studiował też jego kolega ks. dr hab. Antoni Długosz, późniejszy biskup pomocniczy Archidiecezji Częstochowskiej.

          W dniu 18 czerwca 1967 r ks. Tadeusz Małolepszy otrzymał święcenia kapłańskie z rąk bp Stefana Bareły w Bazylice archikatedralnej pw. Świętej Rodziny w Częstochowie .  

          Był wikariuszem w parafiach: św. Józefa Oblubieńca NMP w Makowiskach, św. Mikołaja w Chełmie, św. Mikołaja w Truskolasach, św. Maksymiliana Kolbego w Kulejach, św. Barbary w Będzinie, pw. Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej w Częstochowie, Niepokalanego Poczęcia NMP w Będzinie Łagiszy, św. Joachima w Sosnowcu Zagórzu , św. Bartłomieja Apostoła w Czarnożyłach, św. Anny w Ochędzynie , św. Marcina w Kłomnicach i w parafii pw. św. Floriana w Rzerzęczycach.  Dekretem bp Stanisława Napierały, ordynariusza diecezji kaliskiej  w 1993 r ks. Tadeusz Małolepszy został mianowany proboszczem i zarządcą parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Kraszewicach .          Z dniem 30 czerwca 2016 r po ukończeniu 75 roku życia, po 23 latach proboszczowania przeszedł na emeryturę. Uroczyste pożegnanie odbyło się w czasie odpustu św. Apostołów Piotra i Pawła w dniu 6 lipca 2016 r . Księdza proboszcza w imieniu parafian i mieszkańców całej gminy żegnał wójt Paweł Koprowski. Wśród żegnających byli m. in. rada parafialna , ministranci , strażacy , dyrektorzy placówek oświatowych, harcerze , asysta kościelna, władze samorządowe i pracownicy Urzędu Gminy. Otrzymał też pięknie wykonany, ilustrujący minione 23 lata pracy w parafii album. Wdzięczni parafianie napisali : "Księdzu Tadeuszowi Małolepszemu, przewodnikowi kraszewickiej wspólnoty parafialnej, szafarzowi bożych tajemnic, głosicielowi Ewangelii, z podziękowaniem za dar modlitwy i 23-letnią duszpasterską posługę kapłańską w naszym kościele”. Otrzymał też rower na elektryczne wspomaganie, bowiem często przemierzał parafię na rowerze. Ks. Tadeusz Małolepszy nie krył wzruszenia. /2/

         Przebywał w Domu Księży Emerytów pw. św. Jana Pawła II w Ostrowie Wielkopolskim. Ksiądz Tadeusz w czasie pełnienia posługi kapłańskiej dał się poznać jako dobry pasterz, uzyskując wielkie uznanie wśród wiernych jak i ze strony władzy kościelnej.

          W dniu 13 kwietnia 2017 r. , po uroczystej Mszy świętej Krzyżma w Katedrze Kaliskiej w czasie spotkania w Wyższym Seminarium Duchownym w Kaliszu, z rąk ordynariusza diecezji bp Edwarda  Janiaka, ks. Tadeusz Małolepszy otrzymał list gratulacyjny z okazji 50-lecia kapłaństwa. Listy gratulacyjne otrzymała także 36 osobowa grupa księży, którzy obchodzili 60, 50 i 25 rocznicę święceń kapłańskich.    

          Ksiądz Tadeusz Małolepszy, mimo dolegliwości chorobowych, w miarę swoich sił często udzielał posługi kapłańskiej i w innych parafiach.

           Otrzymałem od Jubilata wydanie broszurowe „Gmina Kraszewice” oraz kilka zdjęć , w tym  zdjęcie kościoła pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Kraszewicach, oraz szczególnie cenne z 1983 r , na którym uwidoczniono księdza T. Małolepszego wręczającego  papieżowi Janowi Pawłowi II pamiątkowym album.

Częstochowa 2019 r ks. T. Małolepszy z bratem

          W kościele tym, w 1938 r. I Komunię Święta przyjmował ur. w 1929 r Józef Domański, zmarły w 1951 w wieku 22 lat, brat mojej matki Barbary Kościelniak Zawadzkiej. Również dzięki ks. Tadeuszowi otrzymałem akt zgonu zmarłej w wieku 17 lat w 1929 r Marianny Domańskiej, siostry matki mojej Matki.                                                                                  

 Jerzy Kościelniak

- wysłałem to pismo ks. Tadeuszowi Małolepszemu w dniu 29 grudnia 2018 r

W Kraszewicach zmarł w dniu 21 marca 1937 r krewny matki mojej Matki Domański Stanisław s. Błażeja i Petroneli z d. Kucharek. Grobu prawdopodobnie nie ma już. Ks. Tadeusz Małolepszy zmarł w dniu 20 listopada 2020 r w Kaliszu, pochowany na cmentarzu  parafialnym w Kraszewicach w dniu 24 listopada 2020 r.

przypisy

1.Niedziela , Edycja częstochowska 4/2002

2. Ostrzeszowinfo .pl - 7.07.2016 r