Folwark Michalów - skąd wzięła się nazwa?
W początkowych latach XIX wieku na terenach na
wschód od Prosny istniały trzy majątki: w Kuźnicy Grabowskiej,
Skrzynkach i w Giżycach.
W dniu 25 kwietnia 1797
roku król pruski Fryderyk Wielki podarował całe starostwo grabowskie
Michałowi Radziwiłłowi. Od jego imienia przyjął nazwę folwark. Była to typowa praktyka nadawania nazw miejscowych od imienia lub nazwiska właściciela. Folwark
powstał na pewno przed rokiem 1813 ale zapewne nastąpiło to po 1791 roku. W spisie ludności parafii Kraszewice z 1790 i 1791 folwark Michałów nie występuje. Powstał zatem pomiędzy 1791 a 1813.
Inna z osad przyjęła wtedy nazwę Radziwiłły (okolice dzisiejszych Salamon).
Inna z osad przyjęła wtedy nazwę Radziwiłły (okolice dzisiejszych Salamon).
mapa z XIX wieku z zaznaczeniem Folwarku Michałów
Akt ślubu Wawrzyńca
Gołdyna i Gertrudy Bochen (służącej w folwarku) z 15 listopada 1813
Folwark Michałów w składzie starostwa grabowskiego
W skład starostwa grabowskiego wchodziły trzy klucze:
grabowski z siedzibą starosty
( Podgrabów ), mikstacki i kuźnicki obejmujący wsie parafii Kraszewice. Dobrami Radziwiłłów nie zarządzał bezpośrednio książę Radziwiłł czy później hrabia Raczyński. W ich imieniu role zarządców pełnili – gubernator w Grabowie i włodarze a później dzierżawcy majątku w Kuźnicy Grabowskiej. Na terenie klucza kuźnickiego funkcjonował dwór z folwarkiem w Kuźnicy Grabowskiej oraz folwark w Michałowie. Folwark w Michałowie specjalizował się oprócz uprawy zbóż w hodowli owiec i bydła.
( Podgrabów ), mikstacki i kuźnicki obejmujący wsie parafii Kraszewice. Dobrami Radziwiłłów nie zarządzał bezpośrednio książę Radziwiłł czy później hrabia Raczyński. W ich imieniu role zarządców pełnili – gubernator w Grabowie i włodarze a później dzierżawcy majątku w Kuźnicy Grabowskiej. Na terenie klucza kuźnickiego funkcjonował dwór z folwarkiem w Kuźnicy Grabowskiej oraz folwark w Michałowie. Folwark w Michałowie specjalizował się oprócz uprawy zbóż w hodowli owiec i bydła.
Tradycja ustna przekazuje
informacje, ze do folwarku w Michałowie pańszczyznę odrabiali chłopi z
Czajkowa i przyległych pustkowi.
Dzierżawcy folwarku - Zabłoccy
W roku 1836 folwarkiem w Michałowie zarządzają moi przodkowie: szlachecka rodzina Idziego i Zuzanny Zabłockich. Wcześniej byli ekonomami przy dworze w Kuźnicy Grabowskiej. Idzi umiera tam jako pachciarz (zapisane
to określenie zostało w formie pakciarz). Pachciarz to człowiek trzymający coś w pachcie; dzierżawca.
Idzi Zabłocki
dzierżawił zatem odległy o 6 km
od Kuźnicy Grabowskiej folwark w Michałowie. Po jego śmierci do 1840 folwarkiem zarządzała wdowa po Idzim Zuzanna.
Nie mamy danych dotyczących folwarku w Michałowie z tamtego okresu.
W latach 80-tych XIX wieku folwark składał się 12 włók gruntu ( włoka = 30 mórg polskich, a polska morga = 300 prętów 15 stóp). Dla porównania folwark w Kuźnicy Grabowskiej miał 10 włók. Trzeba pamiętać że były to czasy po uwłaszczeniu chłopów.
Nie mamy danych dotyczących folwarku w Michałowie z tamtego okresu.
W latach 80-tych XIX wieku folwark składał się 12 włók gruntu ( włoka = 30 mórg polskich, a polska morga = 300 prętów 15 stóp). Dla porównania folwark w Kuźnicy Grabowskiej miał 10 włók. Trzeba pamiętać że były to czasy po uwłaszczeniu chłopów.
Akt zgonu Idziego Zabłockiego
W 1836 roku w folwarku pracowali m.in : Józef Irzykowski (pastucha), Bartłomiej Lewandoski (szewc) , a w roku 1843: Jan Baś ( Rataje)
Krystian Adasiak - (owcarz)
i Tomasz Bednarek - (pastucha).
Sołectwo Michałów
Sołectwo
(gromada) Michałów powstało 31 maja 1933 roku na terenie gminy Kuźnica
z siedziba w Czajkowie. W 1919 roku mieszkańcy Czajkowa przenieśli kasę
gminną a tym samym i siedzibę gminy z Kuźnicy do Czajkowa .Odtąd -
gmina nosiła nazwę gmina Kuźnica Grabowska z siedzibą w Czajkowie.
Nauczyciel szkoły w Michałowie zamordowany w Katyniu
Szkoła w Michałowie powstała po roku 1935. Wiemy kto w niej uczył - Kazimierz
Lewiński.
Urodził się 21 lutego 1911 w Sokolnikach (pow. wieluński) jako syn Konstantego
i Julianny z Menclow. Naukę pobierał w seminariach nauczycielskich w
Ostrzeszowie i Rawiczu. Pierwszą pracę (1936/37) jako nauczyciel podjął w
rodzinnych Sokolnikach (gmina Sokolniki) w następnym roku szkolnym w Julianpolu
(gm. Rudniki). Później zostaje przeniesiony do gminy Kuźnica Grabowska, gdzie w
roku szkolnym 1937/38 pracował w szkole w Mielcuchach, a w roku szk. 1938/39 w
Michałowie. Był kawalerem i mieszkał w szkole w Mielcuchach.
Przydzielony we wrześniu 1939 do 29 pp trafił do niewoli i został
zamordowany w Katyniu.
Po II wojnie światowej
Wg informacji p. Barbary Kurek ostatnimi właścicielami Folwarku Michałowskiego byli Pińscy. Miejscowi rolnicy (również ojciec p. Barbary) odkupowali od nich łąki leżące od sklepu w kierunku lasu do Lemierzy. Na miejscu folwarku później było gospodarstwo p. Kurków.
Wg informacji p. Mariana Jangasa dom folwarczny przebudowany został przez p. Kurka. Przebudowę wykonał murarz p. Marian Gołdyn z Michałowa. Korpus nowego budynku wymurowany jest z starej cegły ze ścian zewnętrznych budynku folwarcznego wypalanej drewnem o wym 28x14cm. Na wewnętrzne ściany nowego budynku użyto rudę darniową z fundamentów i ścian wewnętrznych starego budynku folwarcznego.
Wg informacji p. Mariana Jangasa dom folwarczny przebudowany został przez p. Kurka. Przebudowę wykonał murarz p. Marian Gołdyn z Michałowa. Korpus nowego budynku wymurowany jest z starej cegły ze ścian zewnętrznych budynku folwarcznego wypalanej drewnem o wym 28x14cm. Na wewnętrzne ściany nowego budynku użyto rudę darniową z fundamentów i ścian wewnętrznych starego budynku folwarcznego.
Przed wojną mieszkał tam Gajowy dziedzica Oxnera Stanisław Grabowski.
Folwarczny budynek był podpiwniczony. Podpiwniczenie
wykonane były z rudy darniowej łączony na wapno. Dach wykonany był ze słomy.
Wewnętrzne ściany wykonane były z rudy darniowej. Sufit stanowiły 5 cm szerokości
klepki owinięte słomą wyrzucone gliną.
miejsce dawnego folwarku ( fot Andrzej Padewski)
