Męczennicy Dachau - ks. Roman Pytlawski (Pytlarz)

29 kwietnia to Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej. Biogram czajkowskiego proboszcza zamęczonego przez Niemców w Dachau.

Ks. Roman Pytlawski (Pytlarz) - proboszcz czajkowski - męczennik Dachau

Uwięziony w obozie przejściowym w Konstantynowie. 30.10.1941 przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Dachau, skąd w stanie skrajnego wycieńczenia przewieziony w tzw. „transporcie inwalidów” do centrum eutanazyjnego TA Hartheim, gdzie został zamordowany w komorze gazowej. Warto przypomnieć te wydarzenia i wierzyć ze nigdy się już nie powtórzą.

Zdjecie z okazji I komuni świetej - II polowa lat 30-tych . Ks. Roman Pytlawski proboszcz w Czajkowie (1936-41) , sekretarz gminy Kuźnica Grabowska z siedzibą w Czajkowie - Józef Kwieciński oraz mieszkańcy Czajkowa.

Dzieciństwo i rodzina

 Ks. Roman Pytlarz urodził się 12.02.1886 r. w Szczekocinach z ojca Kazimierza i matki Bronisławy z Żarnowieckich. Ojciec z zawodu był stolarzem.

Jego rodzinną parafią była Parafia pw. św. Bartłomieja Apostoła w Szczekocinach. Pochodził ze znanej i cenionej w okolicy rodziny. Kapłanami z tej rodziny byli: jego brat Piotr oraz Stanisław Pytlawski (syn kolejnego brata Jana), dla którego był on stryjem i chrzestnym. 

 Praca nauczycielska

W latach 1905 do 1908 uczęszczał do seminarium nauczycielskiego w Jędrzejowie i następnie przez 7 lat pracował na niwie pedagogicznej. 

 Seminarium duchowne

W 1915 roku wstąpił do seminarium kieleckiego. Święcenia kapłańskie przyjął 05.04.1919 r. w Kielcach. 

 Wikariat

Będąc neoprezbiterem został został w dniu 11.04.1919 r. skierowany jako wikariusz do Parafii pw. św. Wojciecha BM w Książu Wielkim. Po kilku dniach, 23.04.1919 roku, mianowanie zostało zmienione na Parafię pw. św. Tomasza Apostoła w Pogoni (obecnie Sosnowiec – Pogoń).

  Probostwo

Z parafii tej decyzją z dnia 12.07.1923 r. przeniesiony zostaje na proboszcza nowopowstałej parafii w Cieślinie. Kolejną decyzją biskupa z dnia 08.07.1924 r. zostaje z Cieślina przeniesiony jako proboszcz do Parafii pw. Najświętszej Marii Panny Częstochowskiej w Łęce (obecnie Dąbrowa Górnicza – Łęka). 

 Zmiana nazwiska

W dniu 03.11.1926 r. do Diecezji Częstochowskiej wpływa pismo księdza Pytlarza, w którym powołując się na wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 30.05.1921 r. prosi o sprostowanie swojego nazwiska “Pytlarz” na “Pytlawski” na zasadzie art. 1647 k.p.c., co też zostaje wykonane w tym samym dniu. 

W parafii w Łęce ks. Pytlarz przebywa do marca 1927 roku, skąd decyzją z dnia 22.03.1927 r. zostaje przeniesiony do Łyskorni. W latał 1927-36 był proboszczem w Parafii pw. św. Marii Magdaleny w Łyskorni (dekanat wieluński). 

Proboszcz parafii Czajków

Po opuszczeniu Łyskorni został proboszczem Parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czajkowie . W 1939 roku pełnił także funkcje wizytatora lekcji religii w dekanacie wieruszowskim. Szczególny nacisk kładł na kształtowanie świadomości katolickiej. Po wybuchu wojny teren parafii Czajków został włączony do Kraju Warty, gdzie sytuacja Kościoła Katolickiego była bardzo trudna. 

 Aresztowanie i męczeństwo kapłana

Ks. Roman Pytlawski 06.10.1941 r. został aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie przejściowym w Konstantynowie. Od 30.10.1941 r. więziony w Dachau – nr. obozowy 28322. W dniu 20.05.1942 r. całkowicie wycieńczony został przewieziony w tzw. “transporcie inwalidów” do niemieckiej miejscowości Hartheim, gdzie został zamordowany w komorze gazowej. Jak podaje “Martyrologium polskiego duchowieństwa” urzędowa data zgonu kapłana została ustalona na 04.07.1942 r. Dokumenty z Dachau podają datę 5 lipca godz. 9.30. Wg tych dokumentów ojciec księdza Romana już nie żył a matka przed uwięzieniem mieszkała z nim w Czajkowie.

Niemieckie dokumenty z archiwum w Dachau

Ks. Roman Pytlawski został upamiętniony na frontonie pomnika ku czci ofiar wojen światowych w centrum Czajkowa. 

 Netografia:

Zdjecie -  ks. Roman Pytlarz (Pytlawski) - Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Stanisława BM w Cieślinie (parafia-cieslin.pl)

 http://www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/POLISHRELIGIOUS/vPOLISH/HTMs/POLISHRELIGIOUSmartyr2244.htm

Państwo Nalepowie we wspomnieniu p. Leokadii Przybył

Chciałabym poświęcić moje wspomnienie Panu Kazimierzowi Nalepie. Pan Nalepa był kierownikiem a przede wszystkim wspaniałym nauczycielem w Szkole Podstawowej w Kuźnicy Grabowskiej. Był znakomitym polonistą, dał nam uczniom podstawy wiedzy o literaturze, gramatyce polskiej,które owocowały i w liceum i dalszym życiu.

Pan Kazimierz pisał również wiersze, często czytał je nam na lekcjach. Kochał poezję do której zaszczepiał nas młodych ludzi.Pozostało to u mnie na zawsze.Nas młodych ludzi wprowadzał w świat kultury. Organizował dla nas wyjazdy do Teatru im.Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu na wystawiane sztuki teatralne, operę, etc. Był też świetnym muzykiem,grał na fortepianie, skrzypcach, harmonii, pięknie śpiewał, prowadził również dziecięcy zespół taneczny. To dzięki Niemu nauczyliśmy się tańczyć poloneza, walca, tanga, mazurka, oberka, polkę.

Z sentymentem wspominam również nasz chór szkolny w którym śpiewałam.Ciągle gdzieś tam w uszach pobrzmiewają te słynne ćwiczone melodie Tap,tap tap../Bieg koni/ czy też kołysanka...Dobrej nocy i sza,do drugiego śpi dnia...Tę kołysankę śpiewałam potem Moim Dzieciom przed snem...

Muszę również wspomnieć żonę Pana Kazimierza Panią Marię Nalepę. To Ona uczyła nas wszystkiego, kultury i dobrego zachowania w każdej sytuacji a przede wszystkim biologii. Praktykę przechodziliśmy w cudownym otoczeniu szkoły,pełnym niespotykanej wtedy przyrody, kwitnących krzewów i drzew pozostałości po przedwojennym właścicielu Dworku w Kuźnicy Grabowskiej Panu Karolu Oxnerze. 

Z ogromnym sentymentem i wdzięcznością za przekazaną wiedzę wspominam ten okres nauki w Szkole Podstawowej w Kuźnicy Grabowskiej i Moich Wspaniałych Nauczycieli Marię i Kazimierza Nalepów. 

Leokadia Przybył z domu Dębska (13.04.2023)

1 kwietnia 1423 - 600 lat od powstania Kuźnicy Grabowskiej

Dokładnie 600 lat temu powstała Kuźnica Grabowska. Pozdrawiam na tą okoliczność wszystkich mieszkańców byłych i obecnych a zwłaszcza moich byłych uczniów i współpracowników. Za zaszczyt poczytuje sobie, że w tych sześciuset jest też moje 36 lat, które przepracowałem jako nauczyciel dla miejscowej społeczności. 

Przywilej w Lewoczy

Dzieje Kuźnicy zwanej dzisiaj Grabowską rozpoczynają się 1 kwietnia 1423 na Spiszu, w Lewoczy (obecnie miasto we wschodniej Słowacji). W tym mieście często, zwłaszcza w XV wieku, odbywały się spotkania sąsiednich monarchów. W pierwszych dniach kwietnia 1423 roku spotkał się król Władysław Jagiełło z królem węgierskim cesarzem Zygmuntem Luksemburskim. Ten ostatni za cenę rezygnacji Jagiełły z kandydowania do tronu czeskiego zobowiązał przybyłych do Lewoczy posłów krzyżackich do respektowania układu zawartego z Polską nad jeziorem Mnichów. Wtedy też król Władysław Jagiełło nadał Długoszowi przywilej założenia na terytorium Kraszewic nowej „kuźnicy” ( huty żelaza). Z dokumentu tego dowiadujemy się że rzeka, na której miała powstać huta nosiła nazwę Oleśnica a teren w XV w. należał do powiatu kaliskiego.

Wyobrażenie Władysława Jagiełły. Rys. Jan Matejko (XIX w.).

Świadkami nadania tego przywileju byli: Wojciech Jastrzębiec (kanclerz królewski i biskup krakowski), Jan Szafraniec (podkanclerzy koronny), Jan Tarnowski, z Tarnowa, wojewoda krak., Sędziwój z Ostroroga (wojewoda poznański), Mikołaj z Michałowa (wojewoda sandomierski) i Maciej z Łabiszyna (wojewoda inowrocławski).

Historia loga sołectwa Kuźnica Grabowska

W dniu 14 grudnia 2021 r. w sali sesyjnej Urzędu Gminy Kraszewice członkowie Komisji Konkursowej spośród 14 złożonych prac konkursowych wybrali następujący projekt logo sołectwa Kuźnica Grabowska, którego autorką jest Pani Daria Cegiełka. Konkurs został ogłoszony pod patronatem wójta p. Konrada Kuświka i sołtysa p. Leona Owczarka.