Strony

7 września 2025

Franciszek Berkowski (1902-1942) z Mielcuch - ofiara niemieckich żandarmów z Galewic

Franciszek Berkowski, syn Marianny Berkowskiej (ur. 1872), urodził się 23 września 1902 roku w Skrzynkach. 

24 października 1926 roku, w wieku 24 lat, zawarł ślub kościelny w Czajkowie (gmina Czajków, powiat ostrzeszowski, województwo wielkopolskie) z Antoniną Gołdyn (1887–1964) z Mielcuch .

Małżeństwo doczekało się jedynego syna, Adama Berkowskiego, urodzonego 28 maja 1929 roku w Mielcuchach. Niestety, dziecko zmarło tego samego dnia, 28 maja 1929 roku, również w Mielcuchach.

Antonina była wcześniej żoną Józefa Gołdyna (1870–1922). Z tego małżeństwa pochodziło liczne potomstwo, które stało się pasierbami Franciszka: Piotr Gołdyn (1907–1987), Eleonora (1909–1989), Marianna (ur. 1911), Helena (1914–2003), Józef (1918–1977) oraz Jan Gołdyn (1923–1994), a także wcześnie zmarłe dzieci: Anna (1915–1916) i Ewa (1915–1917).

Tragiczny los spotkał Franciszka podczas II wojny światowej. 10 sierpnia 1942 roku został zamordowany w Galewicach przez żandarmów niemieckich z tamtejszego posterunku. Spoczął na cmentarzu w Galewicach.

Jego śmierć była częścią fali represji, jakie niemieckie władze okupacyjne stosowały wobec polskiej ludności cywilnej. Pamięć o nim przetrwała zarówno w dokumentach archiwalnych, jak i w rodzinnej historii, w której pozostaje postacią łączącą linię Berkowskich z rozległą rodziną Gołdynów.

Źródło: Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi, Materiały dotyczące działalności Delegatury Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Wieluniu za lata 1977–1978, sygn. IPN Ld 14/145.