Ks. Kan. Józef Błaszczyk (1940-2016) aktualizacja

Paweł Nastrożny z Działu Historii Muzeum w Grudziądzu opracował  biogram  ks. Józefa Błaszczyka pochowanego na czajkowskim cmentarzu. Wspierałem powstanie tego biogramu i zachęcam do lektury biografii zasłużonego kapłana pochodzącego z Klonu.

Urodził się w 1940 roku w Klonie (współcześnie gmina Czajków, powiat ostrzeszowski). W latach 1947-1954 był uczniem miejscowej szkoły podstawowej. Później kontynuował naukę, najpierw w Niższym, a później w Wyższym Seminarium Duchownym w Częstochowie. Był proboszczem w parafii pw. św. Józefa w Turznicach koło Grudziądza (woj. kujawsko-pomorskie). Zmarł w 2016 roku.

Całość biogramu można przeczytać pod adresem http://kpbc.umk.pl/dlibra/publication?id=60368&from=&dirids=1&tab=1&lp=5&QI=
Paweł Nastrożny
Ksiądz kanonik Józef Błaszczyk (1940-2016) s. 317-328

lub w pliku pdf po kontakcie z autorem bloga.

Szkoly naszego regionu w okresie miedzywojennym

Z. Podgórski, Sieć szkolna i realizacja powszechnego nauczania w powiecie wieluńskim. Dod. do: Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Łódzkiego. 1928, nr 6

 Powierzchnia gmin wg spisu z 1921 roku

s. 6

Ilość dzieci w poszczególnych gminach

s. 8

s. 7

Projekt obwodów szkolnych (1928)

 s.14

 s.18


więcej informacji: https://polona.pl/item/siec-szkolna-i-realizacja-powszechnego-nauczania-w-powiecie-wielunskim,NzI1NTMyNzY/13/#info:metadata

Dzieje Parafii Czajków

Dzieje Parafii Czajków - opublikowane na łamach Naszych Stron Ostrzeszowskich ( wydanie gazetowe)

 cz.1

NASZE STRONY OSTRZESZOWSKIE 32/2017 s.9

https://issuu.com/nasze-strony/docs/32_2017

cz.2

NASZE STRONY OSTRZESZOWSKIE 33/2017 s.9

https://issuu.com/nasze-strony/docs/33_2017

Młyny wodne, olejarnie, tartaki i wiatraki w gminach Kuźnica Grabowska i Skrzynki w latach 1918-39

  Wiatrak p. Barszczyka (widok po 1945)

Młyny wodne to budowle z urządzeniem do przemiału ziarna na mąkę i kaszę, poruszanym za pomocą koła wodnego lub turbiny wodnej, usytuowana nad rzekami. Jeszcze 100 lat temu były naturalnym elementem naszego krajobrazu. Podobnie było z wiatrakami.

Młyny wodne, olejarnie, tartaki i wiatraki w gminie Kuźnica Grabowska z siedzibą
w Czajkowie

Źródło:
Jan Książek, Powiat wieluński w latach 1918-1939, Rocznik Wieluński 1 (2001), 111-174, s. 171

W omawianym okresie pojawia się pierwsza jaskółka nowoczesności młyn parowy w Kuźnicy Grabowskiej Karola Oxnera i Chaima Lubrzyńskiego.

 maszyna parowa

Zdjęcia pochodzą z lat 90-tych XX wieku

W ramach poznawania naszego dziedzictwa powstała praca jednego z uczniów SP w Kuźnicy Grabowskiej opisująca młyn. Niestety nie zachowała się informacja o autorze pracy. Może się przypomni.

         Młyn w Kuźnicy Grabowskiej powstał przed wojną w 1933 r. Kierownikiem młynu był wtedy pan Rusek, jego pracownikami – panowie : Zalewski, Wieczorek, Kowalczyk. W czasie wojny kierownikiem był pan Korner. Mąka przeznaczona była dla ludności okolic, do wypieku chleba. Po wojnie młyn przejęła „ Samopomoc Chłopska. Około 1951roku młyn przekazano gminie, Kuźnica Grabowska.. Kierownikiem młynu był wtedy Józef Kowalczyk a pracownikami byli panowie: Błaszczyk, Zalewski i Wieczorek. Mąka mielona w młynie była wymieniana na żyto w Błaszkach. Młyn był wtedy napędzany maszyną parową, w której palono trocinami i drzewem. Gdy gmina z Kuźnicy Grabowskiej przeszła do gminy w Kraszewicach to młyn został przyłączony do GS. Samopomoc Chłopska.

         Pierwszym prywatnym właścicielem młynu był Jan Czaja, u którego pracowali: Edward Kubiak, Piotr Piądło, Andrzej Łuczak, Marian Zadka. Obecnym właścicielem jest Tomasz Matuszewski. Posiada również swoją piekarnię w Opatówku, gdzie jest wypiek pieczywa z mąki kuźnickiego młynu.

        Młyn znajduje się około ośmiuset metrów od głównej drogi. Obok młyna znajduje się drewniany tartak, odnawiana stacja obsługi, plac na którym stoi rębak, obok placu znajduje się składownia na mąkę i paleciarnia.                                                 
Młyn składa się z trzech piętr wraz z piwnicą. Zbudowany jest z czerwonej cegły i wytynkowany. Obecnie wyposażony jest w:

-          zbiornik na zboże, który może pomieścić 10 ton,

-          zbiornik na mąkę, który może pomieścić 3 tony,

-          zbiornik na otręby, który może pomieścić 3 tony,

-          dwa mlewniki,

-          dwu- działowy osiewacz,

-          transmisja dolna, łuszczarka, cztery walce, podnośniki i elewatory.

        Ogólnie młyn może podnieść dwadzieścia osiem ton zboża i mąkiObecnie pracuje tam dwóch pracowników:Piotr Piądło, Bogdan Szala

       Opracowany tekst został napisany na podstawie informacji Antoniego Kędzi (1924) i Piotra Piądło (pracownika).

Słowniczek pojęć

mlewniki – zdrabniają zboże,

walce – mielą zboże,

osiewacz – przesiewa mąkę,

podnośniki – podnoszą mąkę z góry na dół,

transmisja dolna – przenosi zboże,

łuszczarka – oczyszcza zboże.

Wspomnienie o młynach p. Reginy Żurawskiej w 1999 roku spisał Paweł Żurawski.

Pozostałości młyna wodnego znajdują się na Podkuźnicy na łące pana Karkoszki. Młyn napędzany był strumieniem wody z rzeki Łużycy. Przed II wojną światową należał do pana Głownikowskiego a następnie do jego zięcia p. Karkoszki.  W młynie mielono zboże na mąkę i na paszę dla zwierząt. Zboże przywożono tutaj z Kuźnicy Grabowskiej i pobliskiej okolicy.

W okolicznych miejscowościach znajdowało się kilka młynów. Młyny napędzane wiatrem znajdowały się na Salamonach, na Jajakach , w Czajkowie i na Basiach. W czasie drugiej wojny światowej większość urządzeń z młynów zostało zrabowanych przez Niemców a budynki spalono, inne funkcjonowały ale pobierano od nich wysokie opłaty. Młyn na Podkuźnicy nie istnieje od 1942 kiedy to został rozgrabiony przez Niemców. Obecnie młyn jest w kompletnej ruinie, pozostało jedynie koło turbiny i fundamenty, drewniany budynek rozpadł się w trakcie wichury.                                    

Młyn Zelmana-Grzyba- Homieji w Czajkowie 

 Pozostałości wiatraków w Salamonach ( koniec lat 90-tych XX wieku)

 Wiatrak p. Klimka

Młyny wodne, olejarnie, tartaki i wiatraki w gminie Skrzynki z siedzibą w Kraszewicach

Źródło:
Jan Książek, Powiat wieluński w latach 1918-1939, Rocznik Wieluński 1 (2001), 111-174, s. 172


Wiatraki z Salamon z końca XIX wieku został uwieczniony na rycinie wybitnego grafika kaliskiego i regionalisty p.Władysława Kościelniaka http://www.info.kalisz.pl/grafika/images/img076.jpg(w) Władysław Kościelniak, Piękno Ziemi Kaliskiej, Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1989, Wydanie I Internetowe, Krzysztof Płociński,  marzec 1998

Miejscowosci naszego regionu - Klon

Początki Klonu sięgają XVIII wieku i są związane z tzw. kluczem kuźnickim.

W wieku XIX Kuźnica Grabowska jako osada przemysłowa, która z czasem nabrała też funkcji rolniczych stała się głównym ośrodkiem rozległych dóbr  i „stolicą” klucza kuźnickiego. W Kuźnicy istniał zespół dworski z folwarkiem, gorzelnią, browarem i młynem. W roku 1830 obszar dóbr kuźnickich wynosił ok. 40000 m..p. w większości lasów. W folwarku było 12 domostw i 90 mieszkańców  a we wsi 24 domy i 220 mieszkańców. W skład tych posiadłości wchodziły następujące  wsie: Czajków, Głuszyna, Helena, Klon, Kraszewice, Kuźnica Grabowska, Mielcuchy, Muchy, Palaty, Salamony i Smolarnia. 

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom IV,  s. 158 wydawany w latach 1880-1914 przynosi następującą informacje o Klonie:

Klon, kol., powiat wieluński, gm. Kuźnica Grabowska, par. Kraszewice, Odl. 36 w. od Wielunia, ma 26 dm., 312 mk,, 38 osad, 1152 mr. gruntu. 

Charakterystyka i historia wsi

Jest to dosyć duża wieś, rozrzucona wśród lasów. Dzieli się na następujące kolonie: Zadki, Klon, Niemce, Dziwińskie, Kopna i  Studziańskie. Wg przekazu ustnego przed rokiem 1939 istniała kolonia Niedźwiadek licząca 12 domów. W czasie II wojny światowej została spalona przez Niemców.

Wyżej wymienione kolonie rozbudowały się na ziemiach, które przed rokiem 1927 należały do majątku Kuźnicy Grabowskiej, którego właścicielem był Oksner. W roku 1927 rolnicy nabyli ziemie na własność. W roku 1934 mieszkała w Klonie 1 rodzina żydowska, 1 rosyjska, 1 niemiecka i 1 francuska.

W latach 80-tych wioska Klon została połączona z Czajkowem drogą asfaltową. Uruchomiono komunikację PKS. W latach 90-tych wybudowano w Klonie wodociąg i przeprowadzono telefonizację. Dzięki temu życie mieszkańców stało się o wiele łatwiejsze. 

Klon liczy obecnie  około 900 mieszkańców.

Oświata
Do roku 1925 dzieci uczęszczały do szkoły podstawowej w Czajkowie. Chętnych uczyć się było bardzo niewielu. Ludność miejscowa w tych czasach nie odczuwała potrzeby kształcenia się, dlatego szkołę podstawową ukończyło zaledwie kilka osób. Początek istnienia publicznej szkoły podstawowej w Klonie datuje się od 1 października 1926 roku. Liczyła ona wówczas 95 dzieci i mieściła się w budynku prywatnym. W roku szkolnym 1934/35 była już w Klonie pełna szkoła podstawowa licząca 6 klas i 179 uczniów.

W tamtym czasie działała w Klonie tylko jedna organizacja społeczna tj. Straż Pożarna.

W czasie II wojny światowej Niemcy doszczętnie zniszczyli wszelkie zbiory znajdujące się w szkole podstawowej. Nie pozostało nic. Szkoła przestała istnieć. Przeżycia związane z II wojną światową sprawiły, że ludzie zaczęli zupełnie inaczej myśleć. Całkowicie zmienił się stosunek do nauki, zaczęto dostrzegać znaczenie szkolnictwa. Zaraz po zakończeniu różnych działań społeczeństwo Klonu z własnej inicjatywy zaczęło organizować nauczanie dzieci. W roku 1949 oddano do użytku nowy i wygodny budynek szkolny. Szkoła podstawowa funkcjonowała tutaj do reformy 1999 roku, kiedy to krótko funkcjonowało w tym budynku gimnazjum w Czajkowie.  

Rzemiosło i handel

Podstawowe informacje dotyczące rzemiosła i handlu Klonie pochodzą z roku 1929.

Klon w 1929 roku liczył 781 mieszkańców. Handel bydłem prowadził tutaj Sz. Krowiarski a artykułami kolonialnymi A. Goldbart, C. Unikowska i M. Unikowska. Rzemiosłem trudnili się: A. Wróbel (cieśla), Fr. Baś (kowal), W. Gołdyn (krawiec), M. Pacyna (wiatrak).

Źródło: Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa; Annuaire da la Pologne (y Compris la V.L. de Dantzig)  (1929) s.854

W okresie II wojny światowej działała tu grupa desantowa partyzantki radzieckiej ( artykuł z Czasu Ostrzeszowskiego 8.09.2010 s.13

Obiekty kultury sakralnej w Klonie
 Klon w XVIII wieku należał do parafii Giżyce,  od 1872 do parafii Kraszewice a od 1919 do parafii Czajków.
W 1963 roku po usunięciu religii ze szkół na terenie parafii Czajków powstały cztery punkty katechetyczne: m.in. w Klonie - w domu Józefa Błaszczyka.
W 1965 Józef Błaszczyk z Klonu przyjął święcenia kapłańskie i w parafii odbyły się Prymicje. 
Ze względu na podeszły wiek proboszcza ks. Wodzisławskiego zadanie budowy kaplicy w Klonie otrzymuje wikariusz ks. Stanisław Mędera. Podczas wizytacji biskupiej w dniach 9-10 mają 1977 roku mogł pochwalić się kaplicą w stanie surowym, przykryta dachem, wytynkowaną i wybiałkowaną z instalacją elektryczną. Kaplica otrzymuje tytuł św. Antoniego przez ks. Bp. Franciszka Musiela. 

kaplica p.w. św. Antoniego w Klonie (fot.arch. 2010)

27 września 1987 r. odbyła się uroczystość ślubów wieczystych pochodzącej z Klonu siostry Marii Błaszczyk ze Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek.

O przywiązaniu do wiary przodków mieszkańców świadczą liczne krzyże i kapliczki 

 

kapliczka w lesie (fot.arch. 2010)

Krzyż - Klon (Niemce)(fot.arch. 2010)

Krzyż - Klon (Niemce) (fot.arch. 2010)

Krzyż - Klon (Zadki)(fot.arch. 2010)

Krzyż - Klon (Zadki) (fot.arch. 2010)

Kapliczka - Klon (Niemce) (fot.arch. 2010)

Krzyż - Klon (Dziwińskie) (fot.arch. 2010)