Powstanie straży pożarnej w Mielcuchach (1929)

Goniec Sieradzki  niezależny dziennik dla wszystkich stanów R. 2, nr 193 z 22 sierpnia 1929 donosił o organizacji straży pożarnej w Mielcuchach. Z przekazów ustnych wiem że Mielcuchy były doświadczane przez groźne pożary. Sytuację pogarszała zwarta zabudowa wsi .

Rocznicowe wspomnienie Kazimierza Lewińskiego (1911-1940)

Rocznicowe wspomnienie Kazimierza Lewińskiego (1911-1940). Uczył przed II wojną światową w Mielcuchach i Michałowie. Zamordowany w Katyniu. Być może zachowało się szkolne zdjęcie śp. Kazimierza Lewińskiego. 

Kazimierz Lewiński

Urodził się 21 lutego 1911 w Sokolnikach (pow. wieluński) jako syn Konstantego i Julianny z Menclów. Ukończył 3-klasową Szkołę Powszechną w Sokolnikach. Później naukę pobierał w Państwowych Seminariach Nauczycielskich w Ostrzeszowie (2 kursy) i Rawiczu, gdzie w 1934 roku
uzyskał świadectwo dojrzałości.
Od 19 września 1934 r. do 18 września 1935 r. odbywał czynną służbę wojskową w 29 pułku Strzelców Kaniowskich w Kaliszu. W 1935r ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy w Szczypiornie – Kaliszu.
Pierwszą pracę (od 3 września 1935 do 30 czerwca 1936) podjął jako nauczyciel w PSzP III stopnia w rodzinnych Sokolnikach (gmina Sokolniki). W następnym roku szkolnym (od 1 września 1936 do 30 czerwca 1937) uczył w PSzP I stopnia w Julianpolu (gm. Rudniki).
Później zostaje przeniesiony do gminy Kuźnica Grabowska, gdzie od 1 września 1937 do 31 sierpnia 1938 pracował w PSzP II stopnia w Mielcuchach, a od 1 września 1938 w PSzP I stopnia w Michałowie.
Od 1 stycznia 1938 r. został mianowany na stopień podporucznika rezerwy. Był kawalerem i mieszkał w Mielcuchach. Przydzielony we wrześniu 1939 do 29 pp, trafił do niewoli i został zamordowany w Katyniu.

Źródło: Zespół: Inspektorat Szkolny Wieluń (akta osobowe Kazimierza Lewińskiego, sygn.
648) Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu (oprac. Antoni Galiński).

Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego Katyń

Pośmiertnie mianowany w 2007 na stopień porucznika.

Upamiętniony w 2020 na ścianie kościoła w Czajkowie z inicjatywy p. Michała Krzaka.

 Na temat zbrodni katyńskiej można także przeczytać na szkicehistoryczne.blogspot.com/p/zbrodnia-katynska-wpisana-w-historie.html

306 dde

Przedwojenny podział na gromady

OBWIESZCZENIE WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 31 października 1935 r. L. SA. II. 15/40/35 o obecnym podziale gmin wiejskich województwa łódzkiego na gromady. 

Źródło: Łódzki Dziennik Wojewódzki. 1935-11-02 no 28 s. 552

Łódzki Dziennik Wojewódzki. 1935-11-02 no 28 s. 547

Z dziejów wysiedleń okupacyjnych (1940-44)

Rok 1941. Mieszkańcy Mielcuch zostają wysiedleni ze swoich domów i gospodarstw. Na ich miejsce przybywają Niemcy z południowej Bukowiny. Ich synowie giną na froncie wschodnim. Wojna!!!

Oto pożegnanie syna niemieckich kolonistów z Mielcuch Karla Ginsela zamieszczone w Litzmannstädter Zeitung.

Żrodło: Litzmannstädter Zeitung mit dem amtlichen Bekanntmachungen für Stadt und Kreis Litzmannstadt. 1944-01-27 Jg. 27 nr

Z wielkim bólem przekazano nam smutną wiadomość, że nasz najmłodszy syn,
SS-Rottenführer* Karl Ginsel,
posiadacz Krzyży Żelaznych 1 i 2 (klasy) oraz Sturmabzeiches**,
przesiedleniec z południowej Bukowiny***.
W wieku 21 lat, dnia 12 czerwca 1943 roku poległ bohaterską śmiercią na wschodzie.
Oddał życie za Wodza, Naród i Ojczyznę.
W głębokim bólu: rodzice, trzy siostry, sześciu braci (obecnie w Wehrmachcie), sześć szwagierek i krewni.
Mielcuchy, poczta Czajków, powiat Wieluń.

* https://pl.wikipedia.org/wiki/Rottenf%C3%BChrer
** https://pl.wikipedia.org/wiki/Odznaka_S ... a_Piechoty
*** https://pl.wikipedia.org/wiki/Bukowina_ ... istoryczna)

Tłumaczenie pożegnania dzięki forum Wielkopolskiego Towarzystwa Genealogicznego (p. Wojciech Derwich)

Pierwsze niemieckie wysiedlenia dotknęły Giżyce i Mączniki w gminie Kraszewice w lipcu 1940 r.,   Wysiedlenia w Mielcuchach miały miejsce w maju 1941. Zostało wtedy wysiedlonych 37 rodzin – 185 osób. Część wysiedlonych, deportowano na roboty przymusowe do Rzeszy. Pozostałe osoby zostały skierowane do pracy u nasiedlonych Niemców w powiecie. Gospodarstwa wysiedlonych rolników, połączone, przekazano nasiedlonym kolonistom niemieckim. Latem 1941 wysiedlono 15 rodzin – 85 osób z miejscowości Skrzynki w gminie Kraszewice. Podobnie masowe wysiedlenia przeprowadzono w gminie Czajków w następnym roku. Z miejscowości Czajków, Muchy i Salamony żandarmeria w marcu 1942 r. wysiedliła 51 rodzin – 249 osób. Wysiedlone rodziny skierowano do pracy na roli u nasiedlonych Niemców na terenie gminy. W 1943 r. żandarmeria z miejscowości Kraszewice i Renta wysiedliła 23 rodziny – 110 osób. Rodziny skierowano do pracy na roli w różnych miejscowościach powiatu. Gospodarstwa wysiedlonych rolników z Kraszewic przekazano nasiedlonym Niemcom, a jedno gospodarstwo rodziny wysiedlonej z Renty przyłączył do swojego wcześniej nasiedlony Niemiec. Rodziny wysiedlone jesienią z gminnych miejscowości Bukownica, Czajków, Doruchów i Mąkoszyce, 23 rodziny – 117 osób, zostały skierowane do pracy u nasiedlonych Niemców w sąsiednich wsiach.

Dane na podstawie ankiet wykonanych w lipcu 1972

 Nasiedleńcami w Mielcuchach byli Niemcy z południowej Bukowiny (należącej do Rumunii)

Bibliografia: Maria Wardzyńska, WYSIEDLENIA LUDNOŚCI POLSKIEJ Z OKUPOWANYCH ZIEM POLSKICH WŁĄCZONYCH DO III RZESZY W LATACH 1939–1945, Warszawa 2017
INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ KOMISJA ŚCIGANIA ZBRODNI PRZECIWKO NARODOWI POLSKIEMU

Lustracja starostwa grabowskiego w 1789 roku

Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1789 cz. 2. Województwo sieradzkie. Tom 1. Powiaty sieradzki i szadkowski - Ryszard Kabaciński, Krzysztof Mikulski, Jan Pakulski

 

 

 

Szkoly naszego regionu w okresie miedzywojennym

Z. Podgórski, Sieć szkolna i realizacja powszechnego nauczania w powiecie wieluńskim. Dod. do: Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Łódzkiego. 1928, nr 6

 Powierzchnia gmin wg spisu z 1921 roku

s. 6

Ilość dzieci w poszczególnych gminach

s. 8

s. 7

Projekt obwodów szkolnych (1928)

 s.14

 s.18


więcej informacji: https://polona.pl/item/siec-szkolna-i-realizacja-powszechnego-nauczania-w-powiecie-wielunskim,NzI1NTMyNzY/13/#info:metadata

Dzieje Parafii Czajków

Dzieje Parafii Czajków - opublikowane na łamach Naszych Stron Ostrzeszowskich ( wydanie gazetowe)

 cz.1

NASZE STRONY OSTRZESZOWSKIE 32/2017 s.9

https://issuu.com/nasze-strony/docs/32_2017

cz.2

NASZE STRONY OSTRZESZOWSKIE 33/2017 s.9

https://issuu.com/nasze-strony/docs/33_2017

Młyny wodne, olejarnie, tartaki i wiatraki w gminach Kuźnica Grabowska i Skrzynki w latach 1918-39

  Wiatrak p. Barszczyka (widok po 1945)

Młyny wodne to budowle z urządzeniem do przemiału ziarna na mąkę i kaszę, poruszanym za pomocą koła wodnego lub turbiny wodnej, usytuowana nad rzekami. Jeszcze 100 lat temu były naturalnym elementem naszego krajobrazu. Podobnie było z wiatrakami.

Młyny wodne, olejarnie, tartaki i wiatraki w gminie Kuźnica Grabowska z siedzibą
w Czajkowie

Źródło:
Jan Książek, Powiat wieluński w latach 1918-1939, Rocznik Wieluński 1 (2001), 111-174, s. 171

W omawianym okresie pojawia się pierwsza jaskółka nowoczesności młyn parowy w Kuźnicy Grabowskiej Karola Oxnera i Chaima Lubrzyńskiego.

 maszyna parowa

Zdjęcia pochodzą z lat 90-tych XX wieku

W ramach poznawania naszego dziedzictwa powstała praca jednego z uczniów SP w Kuźnicy Grabowskiej opisująca młyn. Niestety nie zachowała się informacja o autorze pracy. Może się przypomni.

         Młyn w Kuźnicy Grabowskiej powstał przed wojną w 1933 r. Kierownikiem młynu był wtedy pan Rusek, jego pracownikami – panowie : Zalewski, Wieczorek, Kowalczyk. W czasie wojny kierownikiem był pan Korner. Mąka przeznaczona była dla ludności okolic, do wypieku chleba. Po wojnie młyn przejęła „ Samopomoc Chłopska. Około 1951roku młyn przekazano gminie, Kuźnica Grabowska.. Kierownikiem młynu był wtedy Józef Kowalczyk a pracownikami byli panowie: Błaszczyk, Zalewski i Wieczorek. Mąka mielona w młynie była wymieniana na żyto w Błaszkach. Młyn był wtedy napędzany maszyną parową, w której palono trocinami i drzewem. Gdy gmina z Kuźnicy Grabowskiej przeszła do gminy w Kraszewicach to młyn został przyłączony do GS. Samopomoc Chłopska.

         Pierwszym prywatnym właścicielem młynu był Jan Czaja, u którego pracowali: Edward Kubiak, Piotr Piądło, Andrzej Łuczak, Marian Zadka. Obecnym właścicielem jest Tomasz Matuszewski. Posiada również swoją piekarnię w Opatówku, gdzie jest wypiek pieczywa z mąki kuźnickiego młynu.

        Młyn znajduje się około ośmiuset metrów od głównej drogi. Obok młyna znajduje się drewniany tartak, odnawiana stacja obsługi, plac na którym stoi rębak, obok placu znajduje się składownia na mąkę i paleciarnia.                                                 
Młyn składa się z trzech piętr wraz z piwnicą. Zbudowany jest z czerwonej cegły i wytynkowany. Obecnie wyposażony jest w:

-          zbiornik na zboże, który może pomieścić 10 ton,

-          zbiornik na mąkę, który może pomieścić 3 tony,

-          zbiornik na otręby, który może pomieścić 3 tony,

-          dwa mlewniki,

-          dwu- działowy osiewacz,

-          transmisja dolna, łuszczarka, cztery walce, podnośniki i elewatory.

        Ogólnie młyn może podnieść dwadzieścia osiem ton zboża i mąkiObecnie pracuje tam dwóch pracowników:Piotr Piądło, Bogdan Szala

       Opracowany tekst został napisany na podstawie informacji Antoniego Kędzi (1924) i Piotra Piądło (pracownika).

Słowniczek pojęć

mlewniki – zdrabniają zboże,

walce – mielą zboże,

osiewacz – przesiewa mąkę,

podnośniki – podnoszą mąkę z góry na dół,

transmisja dolna – przenosi zboże,

łuszczarka – oczyszcza zboże.

Wspomnienie o młynach p. Reginy Żurawskiej w 1999 roku spisał Paweł Żurawski.

Pozostałości młyna wodnego znajdują się na Podkuźnicy na łące pana Karkoszki. Młyn napędzany był strumieniem wody z rzeki Łużycy. Przed II wojną światową należał do pana Głownikowskiego a następnie do jego zięcia p. Karkoszki.  W młynie mielono zboże na mąkę i na paszę dla zwierząt. Zboże przywożono tutaj z Kuźnicy Grabowskiej i pobliskiej okolicy.

W okolicznych miejscowościach znajdowało się kilka młynów. Młyny napędzane wiatrem znajdowały się na Salamonach, na Jajakach , w Czajkowie i na Basiach. W czasie drugiej wojny światowej większość urządzeń z młynów zostało zrabowanych przez Niemców a budynki spalono, inne funkcjonowały ale pobierano od nich wysokie opłaty. Młyn na Podkuźnicy nie istnieje od 1942 kiedy to został rozgrabiony przez Niemców. Obecnie młyn jest w kompletnej ruinie, pozostało jedynie koło turbiny i fundamenty, drewniany budynek rozpadł się w trakcie wichury.                                    

Młyn Zelmana-Grzyba- Homieji w Czajkowie 

 Pozostałości wiatraków w Salamonach ( koniec lat 90-tych XX wieku)

 Wiatrak p. Klimka

Młyny wodne, olejarnie, tartaki i wiatraki w gminie Skrzynki z siedzibą w Kraszewicach

Źródło:
Jan Książek, Powiat wieluński w latach 1918-1939, Rocznik Wieluński 1 (2001), 111-174, s. 172


Wiatraki z Salamon z końca XIX wieku został uwieczniony na rycinie wybitnego grafika kaliskiego i regionalisty p.Władysława Kościelniaka http://www.info.kalisz.pl/grafika/images/img076.jpg(w) Władysław Kościelniak, Piękno Ziemi Kaliskiej, Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1989, Wydanie I Internetowe, Krzysztof Płociński,  marzec 1998