Zachęcam do uzupełnienia postu posiadanymi zdjęciami
Szkice historyczne - Jerzy Krzywaźnia. Szkice z zakresu dziedzictwa kulturowego Czajkowa, Kuźnicy Grabowskiej, Kraszewic. Blog istnieje od 2011.
Strony
- Od autora
- Moje publikacje
- Publikacje na Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej
- Artykuły historyczne i genealogiczne
- Moje artykuły na portalu dzieje.pl
- Artykuły w Ostrzeszowskiej Kulturze
- Projekty historyczne
- Nagrody i wyróżnienia
- Laureaci konkursów historycznych
- Dzieje Kuźnicy Grabowskiej
- 150. rocznica powstania styczniowego
- Zbrodnia Katyńska wpisana w historię Kuźnicy Grabowskiej
- 60 lat Drużyny Harcerskiej
- Pamięci autora „Elementarza”
- Pamięci Stanisława Sumy (1.09.2016)
- Rys historyczny parafii Kraszewice
- 150 lat parafii Kraszewice w obiektywie
- Krzyże i kapliczki przydrożne w parafii Kraszewice 1976
- Poczet proboszczów i wikariuszy parafii Kraszewice
- Dzieje Kraszewic
- 45. rocznica Nawiedzenia Matki Bożej w Kraszewicach (22.08.1979)
- Kuźnicka jubilatka im. Kardynała Karola Wojtyły
- Spuścizna kulturowa Leona Nalepy
- Lekcja Wolności - 2014
- Spis ludności Parafii Kraszewice w latach 1790 - 1791
- Zabytki naszego regionu
- Mieszkańcy naszego regionu na archiwalnej fotografii
- Cyfrowe Archiwum Dokumentacji Regionalnej
- Organizacje strzeleckie naszego regionu w II Rzeczpospolitej
- Nasz region (1935) w "Informatorze wieluńskim" - w...
- Baza polecanych linków i literatury
- Dzieje parafii Czajków
- Dzieje Czajkowa i okolic
- Poczet proboszczów i wikariuszy parafii Czajków
- Indeksacja metryk parafii Kraszewice 1808-1867
- Kraszewickie i giżyckie nagrobki z historią
- Kapliczki parafii Czajków 2010
- Etymologia nazwiska Krzywaźnia
- Szlacheccy przodkowie z okresu XVII- XIX wieku
- Czajków na stronach CDEW
- Galeria moich przodków
- Biogramy (wybrane)
- 100 lat parafii Czajków (1919-2019)
- Huta szkła w Jeziorkach
- Na powstańczym szlaku 1863 w Kuźnicy Grabowskiej
- Żródła do dziejów parafii Kraszewice
- Zródła do dziejów Kraszewic
- Odsłonięcie tablicy gen. Andersa
- Filmoteka i audioteka regionalna
- Wystawa godła polskiego
- 100 lat w służbie społeczeństwu
- Dawny Czajków i okolice
- Dzieje Rojowa
- Krypty rojowskiego kościoła
- Kapliczki parafii Kraszewice 2001-2010
- Opracowania p. Stanisława Jeziornego
- Wojenne losy rodziny Janasów
- Wirtualny przewodnik po zabytkach kościoła w Kraszewicach
- Pamiątki po bohaterach Monte Cassino
- Dwudziestolecie miedzywojenne
- Kraszewice na stronach CDEW
- Dawne Kraszewice
- Stare mapy regionu
- Kraszewice w przedwojennej prasie
- Męczennicy Dachau
- Genealogia na skróty
- W hołdzie żołnierzom wojny obronnej 1939
- Odsłonięcie pomnika w Kuźnicy Grabowskiej 2009
- Powojenna Kuźnica Grabowska w kolorze
- Przedwojenna Kuźnica Grabowska w kolorze
- Kuźnica Grabowska w przedwojennej prasie
- Jan Zabłocki - wójt kolonii Augustynów
- Uczniowski Klub Sportowy Łużyca (1995-2010)
- 105. rocznica Odzyskania Niepodległości - relacja fotograficzna
- Regionaliści naszych stron - mały słownik biograficzny
- Bibliografia historii Kuźnicy Grabowskiej
- Ostrzeszowska Kultura - kwartalnik regionalny
- 45. rocznica Nawiedzenia Matki Bożej w Czajkowie
- Upamiętnienie bohaterów bitwy o Monte Cassino z Kuźnicy Grabowskiej
31 maja 2024
Szkoła w Czajkowie na archiwalnej fotografii
8 marca 2024
Kobiety z Czajkowa przodują (1949)
Tak pisał Głos Chłopski w 1949r. Przykład aktywności naszych Pań sprzed 75 lat. Praktyczne działania na rzecz małej ojczyzny.
Źródło: Glos Chlopski. 1949-04-30 R. 2 (5) nr 116
30 września 2023
Ofiary terroru niemieckiego na cmentarzu w Czajkowie
Kończy się wrzesień a bliskiej perspektywie 1 listopada. Warto pamietać o ofiarach terroru niemieckiego. Dzis o tych na cmentarzu w Czajkowie.
Poniżej w linkach informacje wraz lokalizacją
Nawrocki Władysław – ur. 12.06.1902 r., zamordowany 9.07.1940 r. w Kuźnicy Grabowskiej [gm. Kraszewice, pow. ostrzeszowski].
Włodarczyk Józef – ur. 21.02.1897 r., zm. 9.07.1940 r. Obaj byli stróżami w miejscowym majątku i zostali oskarżeni o kradzież maszyn; zamordował ich dowódca miejscowego posterunku żandarmerii.
Microsoft Word - Czajków - WBodarczyk i Nawrocki - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Bachliński Leon – ur. 18.04.1915 r. w Jeleniach [gm. Kraszewice, pow. ostrzeszowski], syn Wincentego i Katarzyny (z d. Wijas), wyzn. katolickie; zginął w egzekucji 29.06.1943 r. w Czajkowie.
Microsoft Word - Czajków - WBodarczyk i Nawrocki - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Pacyna Michał – zamieszkały w Klonie, zastrzelony przez żandarma podczas zatrzymania w Kuźnicy Grabowskiej (razem z Józefem Rzepeckim)
TU SPOCZYWA Ś. † P. NASZ OJCIEC MICHAŁ PACYNA UR.28.X.1880 ZG. ŚM. TRAGICZNĄ 16.1.1941 PROSI O MODLITWĘ
Microsoft Word - Czajków - Pacyna - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Zaborowski Władysław – ur. ok. 1905 r., ur. w Mielcuchach [gm. Czajków, pow. ostrzeszowski], syn Stanisława i Józefy (z d. Piaskowska), zam. w Klonie, żona Katarzyna (z d. Jeziorek) zamordowany przez żandarmów niemieckich w Klonie 24.01.1940 r.
Microsoft Word - Czajków - Zaborowski - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Zdych Edward – ur. ok. 07.1924 r., syn Antoniego i Zofii (z d. Wysota), zam. w Czajkowie, poległ w walce z Niemcami 28.01.1945 r.
Nowak Zbyszek – ur. ok. 1927 r., poległ w walce z Niemcami 28.01.1945 r.
Microsoft Word - Zdych i Nowak - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Nieznana ofiara II wojny światowej.
Microsoft Word - Czajków - NN - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
Kiełtyka Antoni – ur. ok. 1900 r., zm. 1.03.1941 r.
Microsoft Word - Czajków - KieBtyka - karta ewidencyjna (poznan.uw.gov.pl)
12 maja 2023
Pomnik Marszałka Piłsudskiego w Czajkowie - migawki z historii
88 rocznica śmierci Józefa Pilsudskiego. Migawki z historii Czajkowa. O tym jak mieszkańcy uczcili Marszałka.
Czajków 1938
Źródło: Nowy Dziennik Łódzki. 1932-11-16 R. 2 nr 317
28 kwietnia 2023
Męczennicy Dachau - ks. Roman Pytlawski (Pytlarz)
29 kwietnia to Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego w czasie II wojny światowej. Biogram czajkowskiego proboszcza zamęczonego przez Niemców w Dachau.
Ks. Roman Pytlawski (Pytlarz) - proboszcz czajkowski - męczennik Dachau
Uwięziony w obozie przejściowym w Konstantynowie. 30.10.1941 przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Dachau, skąd w stanie skrajnego wycieńczenia przewieziony w tzw. „transporcie inwalidów” do centrum eutanazyjnego TA Hartheim, gdzie został zamordowany w komorze gazowej. Warto przypomnieć te wydarzenia i wierzyć ze nigdy się już nie powtórzą.
Dzieciństwo i rodzina
Ks. Roman Pytlarz urodził się 12.02.1886 r. w Szczekocinach z ojca Kazimierza i matki Bronisławy z Żarnowieckich. Ojciec z zawodu był stolarzem.
Jego rodzinną parafią była Parafia pw. św. Bartłomieja Apostoła w Szczekocinach. Pochodził ze znanej i cenionej w okolicy rodziny. Kapłanami z tej rodziny byli: jego brat Piotr oraz Stanisław Pytlawski (syn kolejnego brata Jana), dla którego był on stryjem i chrzestnym.
Praca nauczycielska
W latach 1905 do 1908 uczęszczał do seminarium nauczycielskiego w Jędrzejowie i następnie przez 7 lat pracował na niwie pedagogicznej.
Seminarium duchowne
W 1915 roku wstąpił do seminarium kieleckiego. Święcenia kapłańskie przyjął 05.04.1919 r. w Kielcach.
Wikariat
Będąc neoprezbiterem został został w dniu 11.04.1919 r. skierowany jako wikariusz do Parafii pw. św. Wojciecha BM w Książu Wielkim. Po kilku dniach, 23.04.1919 roku, mianowanie zostało zmienione na Parafię pw. św. Tomasza Apostoła w Pogoni (obecnie Sosnowiec – Pogoń).
Probostwo
Z parafii tej decyzją z dnia 12.07.1923 r. przeniesiony zostaje na proboszcza nowopowstałej parafii w Cieślinie. Kolejną decyzją biskupa z dnia 08.07.1924 r. zostaje z Cieślina przeniesiony jako proboszcz do Parafii pw. Najświętszej Marii Panny Częstochowskiej w Łęce (obecnie Dąbrowa Górnicza – Łęka).
Zmiana nazwiska
W dniu 03.11.1926 r. do Diecezji Częstochowskiej wpływa pismo księdza Pytlarza, w którym powołując się na wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 30.05.1921 r. prosi o sprostowanie swojego nazwiska “Pytlarz” na “Pytlawski” na zasadzie art. 1647 k.p.c., co też zostaje wykonane w tym samym dniu.
W parafii w Łęce ks. Pytlarz przebywa do marca 1927 roku, skąd decyzją z dnia 22.03.1927 r. zostaje przeniesiony do Łyskorni. W latał 1927-36 był proboszczem w Parafii pw. św. Marii Magdaleny w Łyskorni (dekanat wieluński).
Proboszcz parafii Czajków
Po opuszczeniu Łyskorni został proboszczem Parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czajkowie . W 1939 roku pełnił także funkcje wizytatora lekcji religii w dekanacie wieruszowskim. Szczególny nacisk kładł na kształtowanie świadomości katolickiej. Po wybuchu wojny teren parafii Czajków został włączony do Kraju Warty, gdzie sytuacja Kościoła Katolickiego była bardzo trudna.
Aresztowanie i męczeństwo kapłana
Ks. Roman Pytlawski 06.10.1941 r. został aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie przejściowym w Konstantynowie. Od 30.10.1941 r. więziony w Dachau – nr. obozowy 28322. W dniu 20.05.1942 r. całkowicie wycieńczony został przewieziony w tzw. “transporcie inwalidów” do niemieckiej miejscowości Hartheim, gdzie został zamordowany w komorze gazowej. Jak podaje “Martyrologium polskiego duchowieństwa” urzędowa data zgonu kapłana została ustalona na 04.07.1942 r. Dokumenty z Dachau podają datę 5 lipca godz. 9.30. Wg tych dokumentów ojciec księdza Romana już nie żył a matka przed uwięzieniem mieszkała z nim w Czajkowie.
Niemieckie dokumenty z archiwum w Dachau
Ks. Roman Pytlawski został upamiętniony na frontonie pomnika ku czci ofiar wojen światowych w centrum Czajkowa.
Netografia:
Zdjecie - ks. Roman Pytlarz (Pytlawski) - Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Stanisława BM w Cieślinie (parafia-cieslin.pl)
http://www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/POLISHRELIGIOUS/vPOLISH/HTMs/POLISHRELIGIOUSmartyr2244.htm
17 stycznia 2023
Wspomnienie Ireneusza Janasa (1936 - 2019) - wybitnego muzyka rodem z Czajkowa
Ireneusz Wincenty Janas urodził się w Czajkowie 5 kwietnia 1936 roku jako syn Franciszka Janasa
i Pelagii z Zapolnych. W miejscowym kościele został ochrzczony 31 maja 1936.
W roku 1942 wraz z rodzicami Pelagią i Franciszkiem oraz młodszym rodzeństwem tj. siostrą Magdaleną ur 1938 (lat 4) i bratem Grzegorzem ur. 1941 (lat 1) zostali przymusowo wysiedleni do Niemiec, Jako 6-cio letni chłopiec opiekował się młodszym rodzeństwem podczas gdy rodzice pracowali w majątku Niemca o nazwisku Weber. Rok później, w roku 1943 na świat przyszła najmłodsza siostra Anna, w miejscowości GORKAU gdzie mieszkała i pracowała rodzina Janasów. (Porodu nie chciała odebrać żadna Niemka, Franciszek jechał szybko rowerem szukać polskiej akuszerki). Podczas, gdy rodzice ciężko pracowali w polu, dzieci były często zdane same na siebie. Starsze rodzeństwo opiekowało się malutką Anną, która zamiast w łóżeczku leżała w koszu na bieliznę. Ireneusz jako tak młode dziecko wykazywał się niezwykłą dojrzałością i inteligencją. Jako 6/7 letni chłopiec znał już wtedy język niemiecki ze słyszenia i przekazywał rodzicom usłyszane w niemieckim radiu wiadomości dotyczące wojny. W roku 1945 cała rodzina wozem konnym ciągniętym przez woły wróciła do Polski do miejscowości Czajków do pozostawionego przed wysiedleniem domu.
Od najmłodszych lat wykazywał się talentem muzycznym, który prawdopodobnie odziedziczył po swojej mamie Pelagii Janas z domu Zapolnej, która należała do chóru kościelnego w Czajkowie i wykonywała tam partie solowe. Ponadto Ireneusz posiadał "słuch absolutny", który posiada jedynie kilka procent ludzi na świecie,
W klasie VI w 1949 roku brał czynny udział w Orkiestrze Strażackiej wraz ze swoimi wujkami z których troje było z rodziny Ciochoszów: Stefan, Jan, Eugeniusz, Tadeusz Zapolny i Adam Borecki (pierwszy z lewej). Na załączonym zdjęciu chłopiec pierwszy po prawej ułożony na ziemi to Ireneusz. (10.IV 1949)
Po ukończeniu Szkoły Podstawowej podjął naukę w Liceum Muzycznym w Łodzi. Ukończył w latach 1955-1960 Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną we Wrocławiu i otrzymał tytuł dyplomowanego artysty muzyka na puzonie, w latach 1960-1963 również PWSM otrzymał tytuł Magistra Sztuki, specjalizacja: Prowadzenie Zespołów Wokalno- Instrumentalnych.
Podjął pracę w Filharmonii Wrocławskiej. Jego instrumentem zawodowym był puzon. Brał udział w licznych koncertach zagranicznych i krajowych.
Na zdjęciu z koncertu Ireneusz jest w drugim rzędzie, pierwszy z lewej.
Zawsze z sentymentem wspominał swój rodzinny Czajków. Interesowały go losy orkiestry dętej w Czajkowie. Był osobą skromną, nigdy nie chwalił się swoimi sukcesami. Całe życie poświęcił muzyce, która była jego powołaniem.
Zmarł 26.09.2019 r. Miał żonę Hildegardę Naczyńską- Janas i dwie córki: Alicję i Gabrielę.
Upamiętnienie
10 czerwca 2022, w związku z 75 rocznicą powstania szkoły muzycznej odbyła się uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy w sali koncertowej, której nadano imię "Ireneusza Janasa". Uczestnicy wydarzenia zapoznali się również z prezentacją ze zdjęciami i wspomnieniami o Ireneuszu Janasie. To duże wyróżnienie dla urodzonego w Czajkowie muzyka, którego nie miał okazji dożyć.
Poniżej zdjęcia z uroczystości
8 grudnia 2022
Nasz region za czasów króla Jana III Sobieskiego
Lata 1674-1676 to początki panowania króla Jana III Sobieskiego. 350 lat temu "nasza" Kuźnica nosiła wtedy miano Kraszowska i miała 45 mieszkańców. Dla porównania Czajków z młynarzami zamieszkiwały 62 a Kraszewice 114 osoby. Na tym terenie starostwa grabowskiego nie zamieszkiwała szlachta a jedynie osoby pochodzenia plebejskiego. W Polsce podatek pogłówny (od osoby) wprowadzony został w XVI wieku.
Portret Jana III Sobieskiego, 1673–1677 Przypisywany Daniel Schultz - pl.pinterest.com
Źródło: Skarb, T.2, Regestr pogłównego prowincyi wielkopolskiey 1674-1676 s. 223 ( Biblioteka Cyfrowa Muzeum Narodowego w Krakowie)
9 listopada 2022
18 czerwca 2022
Czar dawnej fotografii - Sianokosy
Koszenie odbywało się ręcznie - przy użyciu kosy i było zajęciem męskim, natomiast suszenie siana: przewracanie i grabienie, składanie w kopki należało do całej rodziny. Kobiety dbały o zapewnienie posiłków dla wszystkich uczestników sianokosów. Na łące często spędzało się cały dzień.
Ostrze kosy należało wcześniej przygotować - wyklepać „na babce” oraz na bieżąco ostrzyć osełką podczas koszenia. Babka do klepania kosy to kowadełko osadzone na drewnianej „ławeczce”, na której siadał gospodarz i klepał kosę, uderzając odpowiednio ostrym końcem stalowego młotka. W moim domu zajmował się tym mój dziadek Józef, ponieważ dobre wyklepanie kosy wymagało doświadczenia. Kosiarz miał przy sobie osełkę, włożoną w metalową sakwę z zaczepem na pas. Osełki trzeba było przed ostrzeniem moczyć w wodzie.
Koszenie trawy odbywało się kiedy była ona już odpowiednio wysoka, po jej zakwitnięciu. Niezbędnym warunkiem była dobra pogoda. Pracę rozpoczynano bardzo wcześnie ok. godziny 4 - 5 rano, kiedy nie było jeszcze upału, a przy ziemi była rosa.
W przypadku deszczu czy zbliżającej się burzy natychmiast składano siano w kopki.
Po około tygodniu zwożono wozami suche siano do stodół. Dokładnie grabiono łąkę, żeby zebrać jak najwięcej siana, które było podstawowym pożywieniem dla zwierząt gospodarskich. Siano najczęściej składano w oddzielnym sąsieku lub nad klepiskiem na piętrze, w miejscu przewiewnym, gdzie podłogę stanowiły ułożone deski, drągi i żerdzie.
19 lutego 2022
Rocznicowe wspomnienie Kazimierza Lewińskiego (1911-1940)
uzyskał świadectwo dojrzałości.
Od 19 września 1934 r. do 18 września 1935 r. odbywał czynną służbę wojskową w 29 pułku Strzelców Kaniowskich w Kaliszu. W 1935r ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy w Szczypiornie – Kaliszu.
Pierwszą pracę (od 3 września 1935 do 30 czerwca 1936) podjął jako nauczyciel w PSzP III stopnia w rodzinnych Sokolnikach (gmina Sokolniki). W następnym roku szkolnym (od 1 września 1936 do 30 czerwca 1937) uczył w PSzP I stopnia w Julianpolu (gm. Rudniki).
Później zostaje przeniesiony do gminy Kuźnica Grabowska, gdzie od 1 września 1937 do 31 sierpnia 1938 pracował w PSzP II stopnia w Mielcuchach, a od 1 września 1938 w PSzP I stopnia w Michałowie.
Od 1 stycznia 1938 r. został mianowany na stopień podporucznika rezerwy. Był kawalerem i mieszkał w Mielcuchach. Przydzielony we wrześniu 1939 do 29 pp, trafił do niewoli i został zamordowany w Katyniu.
648) Archiwum Państwowe w Łodzi, Oddział w Sieradzu (oprac. Antoni Galiński).
Upamiętniony w 2020 na ścianie kościoła w Czajkowie z inicjatywy p. Michała Krzaka.
Na temat zbrodni katyńskiej można także przeczytać na szkicehistoryczne.blogspot.com/p/zbrodnia-katynska-wpisana-w-historie.html
306 dde
5 lutego 2022
Łużyca dawniej zwana Oleśnicą
13 stycznia 2022
Pierwsza historyczna publikacja o Czajkowie
Właśnie otrzymałem imponujące wydawnictwo "Historia Gminy Czajków - publikacja promująca czajkowskie ziemie". Książka powstała dzięki inicjatywie i staraniom Stowarzyszenia Razem dla Czajkowa z jego prezesem p. Danutą Przybyłek na czele. Publikację zredagowali: p. Danuta Przybyłek, p. Ewa Jangas, p. Kinga Chojka i p. Renata Piaskowska. Wsród redaktorów znalazłem także tegorocznego maturzystę p. Kacpra Przybyłka co mnie szczególnie cieszy jako nauczyciela historii. Bogata ikonografia jest dopełnieniem pięknie wydanej monografii. Gorąco polecam i składam gratulacje autorom tego przedsięwzięcia.
30 grudnia 2021
Pamiątki po moich przodkach - Karina Pietrzak
Przedwojenny paszport RP mojego prapradziadka - Leona Kubiczaka ur. 30 października 1902 w Czajkowie. Ślub kościelny z Marianną Łuszczek zawarł 8 czerwca 1930 w Kraszewicach. Zmarł 18 lipca 1977 (w wieku 74 lat) w Jeleniach.
opr. Karina Pierzak (2021)
22 maja 2021
„ Szlachetne zdrowie ...” - Stanisław Jeziorny
„ S z l a c h e t n e z d r o w i e …” Jan Kochanowski
14 maja 2021
Przetarg na budowę szkoły szkoły elementarnej w Czajkowie w 1862 roku.
Ciekawostka historyczna może zainteresować obecnych włodarzy naszych gmin. Ogłoszenie o przetargu na budowę szkoły i zabudowań gospodarczych szkoły elementarnej w Czajkowie z 1862 roku.
Dziennik Powszechny nr 198 rok 1962
Wyjaśnienie:
ANSZLAG (niem. Gutsanschlag). Inwentarz dóbr. Zawiera opisanie wszelkich praw majątkowych gruntów, zysków, opłat danin i ciężarów. Inwentarze prywatne często bywały zawyżane celem uzyskania lepszej ceny przy zakupie. Inwentarz powinien zawierać opis zabudować dworskich, gospodarskich wraz z inwentarzem żywym, zestaw narzędzi, a następnie wszystkie grunty, wraz z polami, rolami, pastwiskami, ugorami, lasami, rzekami itp., także dochody z wszelkich prac - takich jak rybołóstwa, karczm, młynów oraz koszty utrzymania czeladzi.
ENTREPRYZA - z francuskiego: przedsięwzięcie