Przywilej w Lewoczy (1 kwietnia 1423)

 Za kilka dni (1 kwietnia) przypada 598 rocznica założenia Kuźnicy Grabowskiej. Z tej okazji krótki szkic na ten temat.

Wielka historia Kuźnicy Grabowskiej

Przywilej w Lewoczy

Dzieje Kuźnicy zwanej dzisiaj Grabowską rozpoczynają się 1 kwietnia 1423 na Spiszu, w Lewoczy (obecnie miasto we wschodniej Słowacji). W tym mieście często, zwłaszcza w XV wieku, odbywały się spotkania sąsiednich monarchów. W pierwszych dniach kwietnia 1423 roku spotkał się król Władysław Jagiełło z królem węgierskim cesarzem Zygmuntem Luksemburskim. Ten ostatni za cenę rezygnacji Jagiełły z kandydowania do tronu czeskiego zobowiązał przybyłych do Lewoczy posłów krzyżackich do respektowania układu zawartego z Polską nad jeziorem Mnichów. Wtedy też król Władysław Jagiełło nadał Długoszowi przywilej założenia na terytorium Kraszewic nowej „kuźnicy” ( huty żelaza). Z dokumentu tego dowiadujemy się że rzeka, na której miała powstać huta nosiła nazwę Oleśnica a teren w XV w. należał do powiatu kaliskiego.

Świadkami nadania tego przywileju byli: Wojciech Jastrzębiec (kanclerz królewski i biskup krakowski), Jan Szafraniec (podkanclerzy koronny), Jan Tarnowski, z Tarnowa, wojewoda krak., Sędziwój z Ostroroga (wojewoda poznański), Mikołaj z Michałowa (wojewoda sandomierski) i Maciej z Łabiszyna (wojewoda inowrocławski).

Burza nad Kraszewicami (1891)

Dziś (27.03) nad moim domem przeszła pierwsza wiosenna burza. Poniżej opis burzy nad Kraszewicami z 16 lipca 1891 roku.

Źródło: Zorza 18 lipca 1891

Epidemia ospy w Kraszewicach (1893)

W poprzednich wiekach nasz region często nawiedzały różnego rodzaje epidemie. Największe z nich to epidemia cholery w latach 1847-48 oraz tzw. grypy "hiszpanki w latach 1919-20. Tutaj przykład epidemii ospy z roku 1893. Współcześnie radzimy sobie  z tym problemem dzięki szczepionkom.

Źródło: Gazeta Kaliska  informacyjno-anonsowa R.1, nr 29 (8 lipca 1893)

Śmierć kraszewickiego powstańca (1863)

Dramatyczny opis śmierci w bitwie pod Kuźnicą Grabowską pochodzącego z Kraszewic małoletniego powstańca Romana ( tutaj w teksie Wojciecha) Pikulskiego (26.02.1863), pochodzący z gazety zaboru pruskiego.

Źródło: Gazeta W. Xięstwa Poznańskiego. 1863, nr 55 (6 marca) s.3

Uzdrowienia za wstawiennictwem św. Józefa w Kraszewicach (1757) i Rojowie (1763)

 Pierwotny opis tych wydarzeń został spisany przez Prałata Stanisława Kłossowskiego w książce z 1788 roku „Cuda i łaski za przyczyną św. Józefa w cudownym Obrazie Kolegiaty Kaliskiej”. Przypomniany został natomiast w pracy „Święty Józef w cudownym obrazie Kolegjaty Kaliskiej” opracowanej w 1931 r. przez ks. Walerego Pogorzelskiego (http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/walery-pogorzelski) a wydanej we Włocławku. Pozycja ta posiada  tytuł okładkowy: „600 cudów świętego Józefa w Kaliszu”. 

Poniżej opis dotyczący Jakuba Orłowskiego (ok .1726 -1775) z Rojowa

„W 1763 r. Imć Pan Jakób Orłowski, trzymający Rojów, pod Ostrzeszowem, w ciężkiej chorobie bez nadziei życia zostając i już na drogę wieczności się gotując, zaprosił O. Bernardyna z Ostrzeszowa do dyspozycji duszy swojej, poczem, gdy zaczął konać, cały dwór płaczem napełnił.  Zakonnik ów pobożny, a wiadomy cudów i łask św. Józefa w Kaliszu, zawołał z ufnością: „Oddaj się, Wielmożny Panie, św. Józefowi cudownemu w kolegiacie kaliskiej, a ufaj, ze ten święty Patryarcha do życia i zdrowia cię przyprowadzi i przyrzeknij mu, że jak ozdrowiejesz, pieszo do jego obrazu pójdziesz”. Chory mówić już nie mogący, na znak, że to uczyni, rękę kapłana uścisnął. Zakonnik, kazawszy wszystkim poklęknąć, litanię do św. Józefa  odmawiać z nim począł. Pod koniec litanii konający pić zawołał: „dziękuje ci ojcze, żeś mi po zdrowie i życie do św. Józefa kaliskiego iść kazał, już mi on zdrowie u Boga uprosił”. Zaraz tędy wstał, ubrał się do wieczerzy zasiadł ku podziwowi wszystkich. Pieszo przyszedł do św. Józefa i po odprawieniu Sakram. SSw. i  po mszy św. votum srebrne złożył.”

Jakub Orłowski przeżył opisywane zdarzenie 12 lat. Możemy dzisiaj odtworzyć wiele faktów z jego życia na podstawie Tek Dworzaczka.

Urodzony ok. 1726 r., był od 1759 do 1768 roku administratorem majątku Rojów i mężem Katarzyny Pawłowskiej, córki Stanisława i Marianny Kotarbskiej. W Rojowie rodziły się dzieci Orłowskich: Anna i Barbara, bliźniaczki, ochrzczone z ceremonii 26.04.1759 r., Magdalena Barbara Anna, ochrzczona 31.07.1760 r., Józef Stanisław ochrzczony 28.01.1762 r., Józefa Marianna ochrzczona 17.04.1763 r. i Marianna Anna Katarzyna, ochrzczona 1.05. 1766 r.

Kolejne dzieci Orłowskich rodziły się w Siedlikowie, stąd możemy wnioskować że Orłowscy nie administrowali już Rojowem po 1768 roku; Franciszka Anna Barbara, ochrzczona 5 III 1769 r., Andrzej Franciszek, ochrzczony z wody 3 XI 1771, z ceremonii 8.09.1774 r. i Franciszka Anna Barbara, ochrzczona 9.04.1774 r.

Kto był radnym w naszym regionie 60 lat temu?

Gromadzka Rada Narodowa to był organ władzy państwowej na terenie gromady. Były to najniższe ogniwa administracji państwowej, łączące po kilka wsi. Gromadzkie Rady Narodowe działały od 25 września 1954 do 31 grudnia 1972. Od 1 stycznia 1973 ich zadania przejęły gminy.

Gromadzkie Rady Narodowe z naszego regionu z lat 1958 i 1961 roku. Może odnajdziecie swoich krewnych, którzy pełnili wówczas funkcję radnego.

Źródło: Dziennik Urzędowy Wojewódzki Rady Narodowej w Poznaniu. 1958, nr 5 (10 maja)

Źródło: Dziennik Urzędowy Wojewódzki Rady Narodowej w Poznaniu. 1961, nr 5 (10 maja)

Historia służby zdrowia w Czajkowie (1945-1998)

Ostatni odcinek z cyklu Eskulap w służbie ziemi ostrzeszowskiej. Historia służby zdrowia w Czajkowie (1945-1998) autorstwa p. dr. Ewy Kuleszy. 

CZAJKÓW - GMINNY OŚRODEK ZDROWIA

Po zakończeniu drugiej wojny światowej opiekę zdrowotną na terenie Czajkowa i jego okolicy sprawował Okręgowy Ośrodek Zdrowia w Ostrzeszowie. Znaczna odległość od bazy w Ostrzeszowie, w warunkach ograniczonej wówczas komunikacji, utrudniała leczenie chorych.

Działalność opieki zdrowotnej na tym terenie usprawniono poprzez założenie w 1956 r. Spółdzielni Lekarskiej w Kraszewicach, która objęła leczeniem chorych z terenu Czajkowa. Spółdzielnia ta, przemianowana w 1967 r. na Spółdzielczy Ośrodek Zdrowia, uruchomiła w Czajkowie filię, obsługującą około 400 członków. Wówczas w siedzibie Gminnej Rady Narodowej w Czajkowie uruchomiono gabinet lekarski  dentystyczny, które obsługiwał dwa razy w tygodniu lekarz stomatolog dojeżdżający z Kraszewic.

Społeczeństwo Czajkowa i okolicy rozpoczęło starania o wybudowanie własnego Ośrodka Zdrowia. W 1968 r. na cele Ośrodka Zdrowia zaadaptowano pomieszczenia zwolnione przez Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej. Z, Kuźnicy Grabowskiej, gdzie istniał już punkt felczerski, w określone dni tygodnia dojeżdżał lek. Gumiński i technik dentystyczny Majewski.

W tym samym 1968 r. rozpoczęto budowę nowego Ośrodka Zdrowia, który oddano do użytku w 1975 r.. W nowym i nowoczesnym budynku znalazły się gabinety lekarskie, punkt apteczny oraz trzy mieszkania . dla personelu medycznego. Jednocześnie ustalono rejon działania Ośrodka obejmujący ponad 5000 mieszkańców.

Od 1967 r. w Ośrodku Zdrowia w Czajkowie pracowali lekarze:

- Irena Szkatuła - 1967 - 1968

- Andrzej Wilkoszarski  - 1969 - 1971

- Zbigniew Lewandowski - 1971 - 1977

- Józef Bochacz - 1977 - 1978

- Ewa Kulesza - 1978 - nadal

- Zdzisław Kulesza - 1978 - nadal

opracowała lek. Ewa Kulesza (1998)

Źródło: Eskulap w służbie ziemi ostrzeszowskiej, praca zbiorowa pod redakcją Władysława Grafa Towarzystwo Przyjaciół ziemi ostrzeszowskiej, Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej, 1998